JİNEKOLOJİK ONKOLOJİ - JİNEKOLOJİK ONKOLOG

Jinekolojik onkoloji (cerrahisi) nedir?

Jinekolojik onkoloji kadın hastalıkları ve doğum branşının bir yan branşı olarak rahim (uterus), rahim ağzı (serviks), yumurtalık (over), tüp (tuba uterina), vajen ve vulva kanserleri ve bu kanserlerin öncü lezyonları ile ilgilenen branştır. Jinekolojik onkoloji cerrahisi olarak da adlandırılır.

Jineonkoloji (jine-onkoloji) gibi kısaltılmış isimlendirmeler de kullanılmaktadır.

İngilizce: gynecologic oncology, gynaecological oncology

Jinekolojik onkolog:

Jinekolojik onkoloji cerrahisi adı ile ülkemizde 2011 yılından itibaren yandal eğitimi verilmeye başlanmıştır. Tıpta Yan Dal Uzmanlık Eğitimi Giriş Sınavını (YDUS)  kazanan kadın hastalıkları ve doğum uzmanı (jinekolog) hekimler jinekolojik onkoloji cerrrahisi konusunda 3 yıl eğitim alarak jinekolojik onkoloji cerrahisi uzmanı ünvanını alırlar. Jinekolojik onkolog, jinekolog onkolog, jinekolojik onkoloji uzmanı gibi isimlendirmeler de yapılır. 

İngilizce: gynecologic oncologist, gynaecological oncologist, gynecologic oncology specialist

Jinekolojik onkoloji hangi hastalıklar ile ilgilenir?

- Rahim ağzı (serviks) kanseri tedavisi

- Rahim ağzı kanserini önlemek için tarama (smear testi, HPV testi, HPV aşısı)

- Tarama programlarında saptanan lezyonların takibi ve tedavisi (ASC-US, ASC-H, LSIL, HSIL, AGC, AIS)

- Rahim kanseri (uterin kanser, endometrium kanseri)

- Yumurtalık kanseri (over kanseri)

- Tuba kanseri

- Vajen kanseri

- Vulva kanseri

- Prekanseröz lezyonlar (kanser öncüsü lezyonlar): CIN, VIN, VaIN
- Genital Siğil (Kondilom)

- Gestasyonel trofoblastik hastalıklar (GTN)

- Malignite potansiyeli bulunan pelvik kitlelerin açık, kapalı (laparoskopik) ve robotik cerrahi yöntemlerle ameliyatı

- Diğer organlardan rahim, yumurtalık gibi organlara metastaz yapan kanserlerle ilgili cerrahi müdahaleler

Bazı ülkelerde meme kanseri ile ilgili ameliyatları da jinekolojik onkologlar gerçekleştirmektedir, ancak ülkemizde bu ameliyatlar genel cerrahi uzmanları (meme cerrahları) tarafından gerçekleştirilmektedir. Türkiye'de jinekologlar veya jinekolojik onkologlar meme hastalıkları ve meme kanseri ile ilgili ameliyatları gerçekleştirmezler.

Jinekolojik onkoloji cerrahisinde uygulanan ameliyatlar:

- Radikal histerektomi (Tip2 ve Tip3 histerektomi) (Açık ve laparoskopik)

- Tip 1 Histerektomi (+- Salpingoooforektomi) (Açık ve laparoskopik)

- Sitoredüktif cerrahi, kanser debulking

- Omentektomi

- Barsak anastomozu, barsak rezeksiyonu, kolostomi

- Splenektomi

- Peritonektomi

- Diafram stripping

- Pelvik egzenterasyon

- Pelvik lenf nodu diseksiyonu (Açık ve laparoskopik)

- Paraaortik lenf nodu diseksiyonu (Açık ve laparoskopik)

- Kasık lenf nodu diseksiyonu

- Radikal vulvektomi

- Vajenektomi

- Trakelektomi

- Parametrektomi

- Konizasyon ve LEEP
- Kolposkopi, servikal biyopsi
- Vulvoskopi, vulva biyopsisi

Jinekolojik onkoloji bölümü hangi hastanelerde bulunur?

Jinekolojik onkoloji cerrahisi veya jinekolojik onkoloji bölümü (kliniği, bilim dalı) adı altında ülkemizde üniversitelerin tıp fakültelerinde, eğitim ve araştırma hastanelerinde ve bazı özel üniversite hastanelerinde bölümler mevcuttur. Her üniversite hastanesinde ve her eğitim araştırma hastanesinde jinekolojik onkoloji doktorları ve bölümü mevcut değildir.

Jinekolojik onkoloji klinikleri medikal onkoloji (tıbbi onkoloji), radyasyon onkolojisi, patoloji, radyoloji, nükler tıp gibi branşlarda sıklıkla işbirliği içerisinde çalışırlar. Ameliyatlarda genel cerrahi, üroloji, kalp damar cerrahisi gibi branşlardan görüş ve yardım alındığı sıktır. Bu nedenle bu branşların bazıları yandal eğitiminde rotasyon olarak yer alır.

Jinekolojik onkoloji lle ilgili dernekler:
- Türk Jinekolojik Onkoloji Derneği: www.trsgo.org
- Servikal Patolojiler ve Kolposkopi Derneği: www.trsccp.org
- Minimal İnvaziv Jinekolojik Onkoloji Derneği: www.gynoncomis.org
- European Society of Gynaecological Oncology (ESGO): www.esgo.org
- American Society for Colposcopy and Cervical Pathology: www.asccp.org
- International Gynecologic Cancer Society (IGCS): www.igcs.org
- European Network of Young Gynaecological Oncologists (ENYGO): www.esgo.org/ENYGO/Pages/AboutENYGO.aspx


İlgili Konular:
- Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı (Jinekolog)
- Jinekolojik Muayene Nedir? Nasıl Yapılır?
- Jinekoloji (Kadın Hastalıkları)

Tamamını >>

ALIN GELİŞ (ALIN PREZENTASYONU)

ALIN GELİŞ İLE DOĞUM

Alın gelişi bir defleksiyon gelişidir. Prezentasyon (geliş) amomalilerinin en nadir görülenidir, yaklaşık 10000 doğumda bir görülür. Fetal baş alın kısmı ile yani gözlerle ön fontanel arasında kalan kısımla prezente olur.

Vajinal muayenede burun kökü, göz çevresi ve ön fontanel ele gelir (yüz gelişin aksine ağız ve çene palpe edilemez). Fetaş baş ekstansiyondadır ancak yüz gelişteki kadar ileri derecede bir ekstansiyon değildir. Ultrasonografi tanıda yardımcı olabilir.

Fetus pelvise başın en geniş çapı olan oksiputomental çap ile girer. Alın geliş eğer kendiğinden oksiput gelişe dönüşmezse normal doğum mümkün değildir. Alın geliş ısrarla devam ederse sezaryen gereklidir. Vakum veya forseps  uygulanmaz.

Risk faktörleri (yüz geliş ile aynıdır):
- Anensefali en önemli risk faktörüdür
- Prematürite
- Grand multiparite
- Fetal anomaliler
- Polihidramnios
- İri fetus, bebeğin boynunun kalın olması
- Fetusun boynunda kordon olması

Baş kısmi defleksiyona uğramışsa ve ön fontanel ile prezente olmuşsa buna sinsiput geliş (sinsiput prezentasyon) denir, sıklıkla normal vertex gelişe döner. Sinsiput gelişte baş oksiputofrontal çap ile pelvise girmiştir.

İlgili Konular:
- Yüz Geliş
- Makat Geliş
- Transvers Geliş
- Malprezentasyonlar
- Distosi

Tamamını >>

YÜZ GELİŞ (YÜZ PREZENTASYONU)

YÜZ GELİŞ İLE DOĞUM 

Yüz geliş bir defleksiyon gelişidir, en ileri defleksiyon halidir. Yaklaşık 2000 doğumda bir görülür. Yüz prezentasyonunda fetusun pozisyonu çeneye göre tanımlanır. Baş pelvise submentobregmatik çap ile girmiştir.

Yüz gelişte çene önde ise (mentum anterior) normal doğum mümkün olabilmektedir ancak çene arkada ise (mentum posterior) normal doğum mümkün değildir sezaryen gereklidir. Yüz gelişlerin yaklaşık dörtte üçü mentum anteriordur.

Risk faktörleri:
- Anensefali en önemli risk faktörüdür
- Prematürite
- Grand multiparite
- Fetal anomaliler
- Polihidramnios
- İri fetus, bebeğin boynunun kalın olması
- Fetusun boynunda kordon olması

Doğum esnasında bebeğin burun, orbita kenarları, ağız ve çenesinin elle hissedilmesi tanıyı koydurur. Ultrasonografi tanıda yardımcı olabilir.

İlgili Konular:
- Alın Geliş
- Makat Geliş
- Transvers Geliş
- Malprezentasyonlar
- Distosi

Tamamını >>

MALPREZENTASYONLAR

DOĞUMDA PREZENTASYON BOZUKLUĞU
Normalde doğum başladığında bebek doğum kanalına başı aşağıda (önde) olacak şekilde girer, buna
verteks prezentasyon (baş geliş) denir. Kafa tasının üst arka kısmında bulunan ve oksiput diye adlandırılan kısımla bebeğin doğum kanalına girmesi normaldir ve oksiput prezentasyon olarak adlandırılır. Kafanın oksiput dışındaki bölümleri (alın, yüz) ve vücudun diğer bölümleri (makat, omuz) ile bebek doğum kanalına girerse buna malprezentasyon denir; prezentasyon anomalisi, prezentasyon bozukluğu gibi isimler de verilir. Tüm doğumların yaklaşık yüzde 5'inde malprezentasyon görülür.

Malprezenyasyonlar arasında en sık görülen makat prezentasyondur, tüm doğumların yüzde 3-4'ünde görülür.

Malprezentasyonlar:
Makat prezentasyon: Bebek makat ile doğum kanalına girmiştir.
Alın prezentasyonu: Bebek alın ile doğum kanalına girmiştir. Normal doğum mümkün değildir.
Yüz prezentasyonu: Bebek doğum kanalına yüzün tamamı ile girmiştir.
Transvers situs: Bebek uterus içerisinde yan olarak durur, doğum kanalı girişine omuzu veya kolu denk gelir. Normal doğum mümkün değildir.

Malprezentasyon için risk faktörleri:
- Multiparite
- Prematürite
- Polihidramnios
- Makrozomi
- Hidrosefali
- Anensefali
- Trizomiler
- Konjenital anomaliler
- Plasenta previa
- Miyotonik distrofi
- Uterin malformasyonlar
- Çoğul gebelik
- Pelvik tümörler
- Pelvik darlık

MALPOZİSYON:
Malpozisyon terimi malprezentasyon ile karıştırılmamalıdır. Malpozisyon bebeğin başının "oksiput anterior" dışında bir pozisyonla doğum kanalında ilerlemesidir. Normalde bebeğin başı doğum kanalına girdikten sonra oksiput anterior olacak şekilde ilerler, doğumlarda en sık bu pozisyon görülür. Malpozisyon en sık oksiput posterior daha nadiren oksiput transvers şeklinde olabilir. Oksiput posterior pozisyon hakkından ayrıntılı bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.

Malprezentasyon: Prezentasyonun bozuk olmasıdır. Prezentasyon bebeğin doğum kanalına giren kısmını ifade eder.
Malpozisyon: Pozisyonun bozuk olmasıdır. Pozisyon bebeğin annenin vücuduna göre yönünü ifade eder. Sağ, sol, ön, arka gibi.

İlgili Konular.
- Alın Geliş
- Yüz Geliş
- Makat Geliş
- Transvers Geliş
- Distosi

Tamamını >>

GEBELİKTE ROMATOİD ARTRİT

HAMİLELİK VE ROMATOİD ARTRİT
Romatoid artrit (RA) hastaları genellikle doğurganlık çağında olduklarından gebelikle birlikteliğine
sık rastlanan bir hastalıktır. Romatoid artrit hastaları gebe kaldıklarında sıklıkla (%50-70 kadarında) şikayetlerinde hafifleme izlenir yani gebelik hastalığı iyileştirici etki gösterir. Gnellikle hastalığın iyileşmesi gebeliğin ilk aylarından itibaren başlar. Doğumdan sonra ise hastaların çoğunda ilk aylardan itibaren relaps (şiddetlenme) olur. Hastaların az bir kısmında gebelikte şikayetlerde artma izlenebilir.

Romatoid artrit erişkinlerin yaklaşık %1-2'sinde görülür, kadınlarda erkeklere göre daha yaygındır.
Romatoid artrit tedavisinde kullanılan her ilaç gebelik esnasında kullanılamaz. Bu nedenle romatoid artrit hastaları gebe kalmadan önce veya gebeliği farkettikleri anda doktorlarına ilaçları açısından danışmalıdır.

İlgili Konular:
- Gebelik ve SLE (Sistemik Lupus Eritematozus)
- Gebelikte Bel ve Sırt Ağrısı

Tamamını >>