KLOMİFEN İLE OVULASYON (YUMURTLAMA) TEDAVİSİKlomifen sitrat (clomiphene citrate) trifeniletilen türevi bir etken maddedir. 1960'lı yıllardan bu yana kullanılan bir ilaçtır. Tüm dünyada infertilite (kısırlık) tedavisinde çoğunlukla ilk basamak tedavi olarak tercih edilen ve en yaygın kullanılan ilaçtır. Ülkemizde de klomen, serophene, gonaphene gibi ticari isimlerle piyasada bulunmaktadır. Bu ilaç ve etken madde hakkında bilgi vermeden önce şunu belirtmek gerekirki her ilaç gibi bunlarda "asla" doktor kontrolü altında olmadan kullanılmaması gereken ilaçlardır. Kontrolsüz ve bilgisizce kullanılmaları yumurtalıklarda fazla sayıda kist oluşumu, ohss (ovaryan hiperstimülasyon sendromu) gibi çok riskli durumlara neden olabilir. Doktor gözetiminde ve ultrasonografi takibi altında kullanıldıklarında bu tür yan etki oluşturma riski çok düşük olan ilaçlardır. KS iki farklı stereoizomerin rasemik karısımıdır: Enklomifen ve zuklomifen.
Klomifen özellikle polikistik over sendromu (PCOS, PKO) ve diğer ovulasyon bozukluğu olan kısırlık durumlarında, açıklanamayan infetilitede kullanılır.
Klomifen sitrat hangi mekanizmayla infertilite tedavisinde fayda sağlar:
İnfertilite yani kısırlık tedavisinde klomifen kullanılmasındaki ana amaç ovulasyonun (yumurtlamanın) sağlanmasıdır. Yumurtlamayı nasıl sağlar? Kadın fizyolojisinde yumurtlamayı sağlayan ana hormon beyindeki hipofiz bezinden salgılanan FSH hormonudur. Klomifen sitrat yumurtlama tedavisinde (ovulasyon indüksiyonunda) kullanıldığı dozlarda çoğu dokuda anti- östrojenik yani östrojen hormonu etkisini engelleyici etki gösterir. Klomifen hipotalamustaki östrojen reseptörlerine de bağlanarak burada östrojenin negatif feed-back etki göstermesini engeller. Östrojen hormonu hipotalamusta negatif feed-back etki gösteremeyince doğal olarak hipotalamus-hipofiz hattından salgılanan FSH hormonu artar. FSH hormonu overlerde yani yumurtalıklarda folikül (yumurta) gelişimini uyaran ana hormondur. Bu sayede yumurtlama (ovulasyon) sağlanmış olur. Yani klomifen sitrat ovulasyonu (yumurtlamayı) direkt kendi etkisi ile sağlamaz, dolaylı olarak FSH hormonunu arttırarak sağlar.
6 ay klomifen kullanan kadınların yaklaşık %80'inde yumurtlama sağlanır ve bu kadınların yaklaşık yarısında gebelik elde edilir. Bir ayda (bir siklusta) klomifen ve aşılama uygulanması ile gebelik elde edilme ihtimali yaklaşık %8 civarındadır.
Klomifen sitrat (klomen, serophene, gonaphene) kimlerde kullanılamaz:
- Gebelik varken kullanılmaz
- Tanı konulmamış vajinal kanaması olanlarda
- Aktif karaciğer hastalarında
- Memede malign ve premalign lezyon olması
Nasıl kullanılır?
Mutlaka doktor kontrolünde kullanılması gereken bir ilaçtır. Kullanılmaya genellikle adetin üçüncü günü (2-5 günler arasında) başlanır. Günde bir kere kullanılır. Gümlük doz genellikle 50 mg olmakla birlikte, yumurtlama sağlanamışsa 100 hatta 150 mg günlük dozlar uygulanabilmektedir. Toplam 5 gün boyunca kullanılır. Daha sonra ultrason takipleri ile yumurtanın büyüklüğü takip edilir ve yumurtlama için uygun büyüklüğe erişince (18-20 mm olunca) çiftlerin kendi kendilerine ilişkiye girmeleri veya aşılama (IUI) ile gebelik sağlanmaya çalışılır. Yeterince büyüyen yumurta hücresinin (folikül) çatlaması için HCG enjeksiyonu (halk arasında çatlatma iğnesi) yapılır. Yumurtlama bu iğne yapıldıktan 36 saat sonra olacağı için aşılama 36 saat sonra yapılır.
Yan etkileri:
- Yüzde ve vücutta kızarma, yanma hissi
- Bulantı
- Göğüslerde ağrı ve hassasiyet
- Kasık ağrısı
- Görme bozukluğu
- Saçlarda dökülme
- OHSS (nadirdir)
Klomifen ile hamile kalanlarda ikiz (çoğul) gebelik oranı:
Klomifen kullananlarda ikiz-üçüz gebelik oranı normalden fazladır. Çoğunlukla ikiz gebelik oluşur. Normalde ikiz gebelik oranı %1'e yakın iken, klomifen kullananlarda oluşan hamileliklerin %5-8 kadarı ikiz hamileliklerdir. (KOH - yumurtlama iğnesi kullananlarda bu oran daha yüksek %15 kadardır.)
Hamile kalanlarda düşük veya bebekte anomali riski:
Klomifen kullanarak hamile kalanlarda düşük riski veya bebekte anomali (doğumsal sakatlık) riski normal yolla kendiliğinden hamile kalanlarla aynıdır, risk artışı izlenemez.
Klomifen ile hamile kalamayanlar için diğer tedaviler:
Klomifen genellikle ilk uygulanan tedavi yöntemidir. 3-6 ay klomifen (klomen, serophene, gonaphene) kullanımına rağmen hamile kalamayan çiftler için sıklıkla daha ileri tedavi modaliteleri, klomifene başka ilaçların eklenemsi, enjeksiyon şeklinde ilaçlar (KOH, halk arasında iğne tedavileri), tüp bebek gibi tedaviler uygulanır. Kısırlık tedavisinde her zaman bir standar yoktur, çiftlerin durumları, infertilitenin sebebi, yaş gibi birçok faktör tedavi seçeneklerini etkiler.
İlgili Konular:
- Yumurtlama Problemi (Yumurtlama Bozukluğu)
- İğne ile Yumurtlama Tedavisi (KOH)
- Yumurta Çatlatma İğnesi Nedir?
- Yumurta Takibi (Folikül Ölçümü)
- İnfertilite (Kısırlık) Tedavisi
- Aşılama
Bu sitedeki yazıların her hakkı saklıdır, izinsiz kullanılamaz: Yasal uyarı
