EVRELERE GÖRE RAHİM AĞZI (SERVİKS) KANSERİ

Bir kanserin evresi (stage) bulunduğu organa, etraf dokulara ve vücuda ne kadar yayıldığını gösterir. Evre, kanserin derecesi ile karıştırılmamalıdır, derece (grade) kanserin patolojik incelemedeki görüntüsüne göre belirlenen bir değerdir, kanserin yaygınlığı ile ilgili değildir. Düşük dereceli bir kanser vücuda çok yayılmış yani metastaz yapmış olabilir; tam tersine yüksek dereceli bir kanser hiç yayılmamış yani erken evrede olabilir.

Rahim ağzı (serviks) kanseri evresi nasıl belirlenir?
Rahim ağzı kanserinde evreleme klinik olarak yapılır. Yani rahim ve yumurtalık kanserinde olduğu gibi ameliyat sırasında görülen yaygınlığa göre değil, ameliyattan önce yapılan muayene ve tetkiklere göre evreye karar verilir. Rahim ağzından alınan biyopsi sonucu rahim ağzı kanseri olduğunu gösteriyorsa, bu hastadaki kanserin evresininin belirlenmesi için şu yöntemler kullanılır:
- Muayene: Muayenede rahim ağzındaki kanser kitlesinin büyüklüğü belirlenir. Kanserin etraf organlara ve parametriuma invaze olup olmadığı değerlendirilir. Vücudun uzak bölgelerinde ve lenf nodlarında metastaz var mı bakılır.
- Ultrason ve tomografi, MR: Ultrason ve diğer görüntüleme yöntemleri kanserin boyutu, etraf dokulara yaygınlığu ve diğer organlarda metaztaz (sıçrama) varlığı konusunda bilgi verir.
- Mesaneye yani idrar torbasına invazyon (yayılma) süphesi varsa sistoskopi ile mesane içerisine bakılır.
- Rektum yani kalın barsakların son kısmına invazyon şüphesi varsa rektoskopi ile değerlendirilir.

Evre belirlendikten sonra ne yapılır?
Rahim ağzı (serviks) kanserinde evre tedavi yöntemini değiştirir:
- Evre 1a, 1b, 2a olan hastalarda ameliyat veya radyoterapi (ışın tedavisi) uygulanabilir. Bu iki tedavi yöntemi ile başarı şansı ve yaşam süresi benzerdir. Hastanın yaşına, çocuk sayısına, genel durumuna ve tümörün diğer özelliklerine göre hangi tedavi seçeneğinin seçileceğine karar verilir.
- Evre 2b ve daha ileri evrelerde olan hastalar (evre 2b, evre 3a, evre 3b, evre 4a evre 4b) için genellikle radyoterapi (ve kemoterapi) esas tedavi yöntemi olarak uygulanır. Bu evrelerde ameliyat öncelikli olarak tercih edilen yöntem değildir.

Evrelere göre yaşam süresi:
 Her kanserde olduğu gibi erken evrelerde ortalama yaşam süresi daha uzundur. Evre ilerledikçe rekürrens yani tekrarlama daha kısa sürede olur.

SERVİKS  KANSERİ EVRELEMESİ (FIGO 2009):
Evre 1a: Mikroskopik kanser vardır, gözle görülebilecek boyutta değildir. Stromal invazyon ≤ 5mm ve en geniş yatay uzanım ≤ 7mm kadardır.
Evre 1a1: Stromal invazyon ≤ 3mm ve en geniş yatay uzanım ≤ 7mm
Evre 1a2: Stromal invazyon 3-5 mm arasında ve en geniş yatay uzanım ≤ 7mm

Evre 1b: Servikste sınırlı ancak klinik olarak görülebilen veya preklinik (gözle görülmeyen) ancak evre 1a’dan daha ileri boyutlarda tümör (tüm klinik lezyonlar yüzeyel invazyon olsa bile IB’dir)
Evre 1b1: Tümör çapı ≤ 4 cm
Evre 1b2: Tümör çapı > 4 cm

Evre 2: Serviksi aşmış ancak pelvik yan duvara veya vajen alt 1/3’e kadar uzanmayan tümör
Evre 2a: parametrial tutulum yok. Üst 2/3 vajene kadar tutulum olabilir
Evre 2a1: Tümör çapı ≤ 4 cm
Evre 2a2: Tümör çapı > 4 cm
Evre 2b: Parametrial tutulum var ancak pelvik yan duvara kadar uzanmamış.

Evre 3: Pelvik yan duvara ve/veya vajen alt 1/3’e kadar uzanan tümör (hidronefroz varlığı bu evreye girer)
Evre 3a: Vajen alt 1/3 tutulum var pelvik yan duvar tutulumu yok.
Evre 3b: pelvik yan duvar tutulumu ve/veya hidronefroz veya fonksiyonunu kaybetmiş böbrek

Evre 4: Gerçek pelvisi aşmış tümör yada klinik olarak rektum/mesane invazyonu
Evre 4a: Komşu pelvik organ yayılımı (mesane/rektum mukozası)
Evre 4b: Uzak organ metastazı

EVRE 1 RAHİM AĞZI (SERVİKS) KANSERİ
- Evre 1a1, evre 1a2 ve 2 cm'den küçük evre 1b olan hastalar eğer genç yaşta iseler ve çocuk istemleri varsa, bazı şartlara bağlı olarak rahimleri alınmadan daha küçük ameliyatla tedavi şansına sahiplerdir (konizasyon, trakelektomi). Kanser varlığında hamilelik şansı ve çocuk sahibi olma isteği konusunda ayrıntılı bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
- Çocuk istemi olmayan ve ileri yaştaki hastalarda, basit histerektomi (tip 1 histerektomi) ameliyat tedavisi olarak uygulanır (rahim alma ameliyatı).
- Ameliyat için uygun olmayan hastalarda radyoterapi (ışın) tedavisi her evrede uygulanabilir.
 - Evre 1b (makroskopik tümör) hastalarda ameliyat tedavisi planlanıyorsa genellikle radikal histerektomi uygulanır. Özellikle büyük tümörlü evre 1b1 hastalarında radyoterapi ile eş zamanlı kemoterapi uygulanması sık yapılır (kemoradyoterapi).

EVRE 2 RAHİM AĞZI (SERVİKS) KANSERİ
- Evre 2a olan hastalarda ameliyat (radikal histerektomi) veya ışın tedavisinden biri uygulanabilirken; evre 2b olan hastalarda ışın tedavisi (radyoterapi) tercih edilir. Işın tedavisi, kemoterapi ile eş zamanlı  uygulanır (kemoradyoterapi).
- Her evrede hastalar tedavi sonrası 3 ayda bir muayene ile takip altına alınırlar.

EVRE 3 RAHİM AĞZI (SERVİKS) KANSERİ
- Bu evrede primer tedavi seçeneği kemoradyoterapi'dir (kemoterapi + ışın tedavisi).

Radyoterapi verilecek hastalarda radyoterapi alanını belirlemek için görüntüleme yöntemleri veya ameliyat ile lenf nodlarının değerlendirilmesi gerekebilir. Çünkü pelvise sınırlı hastalıkta radyoterapi sadece pelvise verilecekken, paraaortik lenf nodlarına yayılım varsa genişletilmiş alan radyoterapisi uygulanır.

EVRE 4 RAHİM AĞZI (SERVİKS) KANSERİ
Bu evrede hastanın ve hastalığın durumuna göre pelvik egzenterasyon ameliyatı, kemoradyoterapi, sistemik tedavi planlanabilir.

Ameliyattan sonra radyoterapi:
İlk tedavi olarak ameliyat uygulanmış rahim ağzı kanseri hastalarına, aşağıdaki durumların varlığında ameliyat sonrası ek tedavi olarak adjuvan radyoterapi verilmesi planlanabilmektedir:
- Cerrahi sınırlar pozitifse (tümör cerrahi sınırda devam ediyorsa)
- Parametrium tutulumu varsa
- Lenf nodları pozitifse (lenf bezlerinde tümör varsa)
- Derin stromal invazyon varsa


İlgili Konular:
- Rahim Ağzı (Serviks) Kanseri

---

Bu sitedeki yazıların her hakkı saklıdır, izinsiz kullanılamaz: Yasal uyarı