BEBEĞİN AKCİĞER GELİŞİMİ İÇİN STEROİD İLAÇ UYGULANMASI

ERKEN DOĞUMDA ANTENATAL KORTİKOSTREROİD İLAÇ UYGULANMASI

Erken doğum eylemi veya erken doğum tehtidi 20-37 gebelik haftaları arasında erken doğum ihtimalinin düşünüldüğü durumları ifade etmek için kullanılır. Bu haftalar arasında bebek bazı organ ve fonksiyonlar açısında tam olarak gelişmemiş olduğundan olası bir doğum ihtimaline karşı bazı önlemlerin alınması gereklidir. Aksi taktirde bebek doğduğunda solunum sıkıntısı, yoğun bakım gereksinimi, enfeksiyon gibi çeşitli riskler ile karşı karşıya kalabilir. Bu yazıda erken doğum riski olan bebeklerde doğumdan sonra solunum sıkıntısını önlemek için yapılan antenatal kortikosteroid uygulamasından bahsedilecektir. (halk arasındaki yaygın bilinen ismi: bebeğin akciğerlerini geliştirmek için iğne yapılması)

Anne karnında bebeğin akciğer gelişimi:
Anne karnında bebeğin akciğer gelişimi özellikle 26. hafta civarında başlar. Bu haftada akciğerlerde alveoller gelişir ve sürfaktan üretimi başlar. Sürfaktan akciğerlerin işlev görmesinde ve solunumun yapılmasında en önemli maddedir, bu nedenle solunum sıkıntısı olan yenidoğan bebeklere ilaç olarak da verilmektedir. Bebeğin akciğer gelişimi 34. hafat civarında oldukça iyi seviyelere ulaşır, bu nedenle akciğer geliştirici ilaç tedavileri bu haftaya kadar uygulanır. Tabiki 34. haftada bütün bebeklerin akciğerlerinin tamamen geliştiğini ve 34. haftadan sonra doğan bebeklerde asla solunum sıkıntısı olmayacağı söylenemez. 34. haftadan sonra doğan bebeklerde de solunum ve diğer sistem problemleri daha nadir görülebilmektedir. 34. haftadan sonra da antenatal steroidler akciğer gelişimi vb. nedenlerle uygulanabilir mi şeklinde bazı araştırmalar yapılmaktadır, bu konuda henüz yaygın bir fikir birliği yoktur.

Kortikosteroid ilaçlar:
Bu ilaçlar başlıca betametazon ve deksametazon olmak üzere ikiye ayrılır. Günümüzde daha yaygın olarak kullanılan betamatazondur. Bu ilaçlar anne karnında bebeğin akciğer gelişimini hızlandırarak doğumdan sonra solunum sıkıntısı (respirtuar distres sendromu, RDS) yaşamasını engellemek başta olmak üzere, nekrotizas enterokolit, periventriküler lökomalazi, intraventriküler kanama gibi çeşitli patolojilerin görülme riskini azaltırlar. Betametazonun daha çok tercih edilmesinin nedeni, deksametazon'un bebeğin nörolojik ve davranışsal bazı fonksiyonları üzerine olumsuz etkilerinin bazı araştırmalarda gözlenmesidir.

Kortikosteroid ilaçlar nasıl uygulanır?
Betametazon'un günümüzde yaygın kabul gören kullanım şekli 24-34 gebelik haftaları arasında erken doğum (preterm eylem) riski olan gebelerde 24 saat ara ile iki kere 12 mg olmak üzere toplam 24 mg intramuskuler uygulanmasıdır. İkiz gebeliklerde de kullanımı aynı şekildedir.
(İntramuskuler: kalçaya kas içerisine uygulanan enjeksiyon (iğne) şeklinde)
Deksametazon 12 saat ara ile dört kere 6 mg, toplam 24 mg intramuskuler uygulanır.
Bu ilaçların uygulaması bebeğe yapılmaz, anneye yapılır. Anneye kalçadan kas içerisine enjeksiyonla verilen ilaç plasenta yoluyla bebeğe geçer ve bebek üzerinde etki gösterir.

Kortikosteroid ilaç uygulanmasının faydaları:
- Doumdan sonra bebek te respiratuar distres sendromu (RDS, solunum sıkıntısı) görülme riski azalır. Yenidoğanın oksijen ihtiyacı ve solunum desteği ihtiyacı azalır. Kortokosteroid ilaçlar bunu hem akciğer fonksiyonu açısından çok önemli bir madde olan sürfaktan'ı arttırarak sağlar hem de akciğer volümünü, kompliyansını  arttırarak sağlar.
- İntraventrikğler hemoraji (beyin içerisindeki ventriküler boşluklara kanama olması) azalır.
- Periventriküler lökomalazi azalır. (Beyin içerisinde dejenerasyonla karakterize bir patoloji)
- Nekrotizan enterokolit (barsaklarda kanlanmanın bozulması) riski azalır.
- Neonatal mortalite azalır. (Yenidoğan döneminde ölüm)


İlgili Konular:
- Erken Doğum (Preterm Eylem)

Tamamını >>

ADET SÖKTÜRÜCÜ İLAÇLAR

Adet söktürücü diye adlandırılan ilaçlar (haplar, tabletler, iğneler) kadın hastalıkları ile ilgili en sık kullanılan ilaçlardır ve çoğu kadın en az bir kere kullanmıştır. Bu ilaçların bu kadar yaygın kullanılmasına rağmen öncelikle şunu belirtmek gerekir ki asla doktor denetimi altında olmadan kullanılmaları gereken ilaçlardır. Bunlar hormon içeren ilaçlardır ve bu nedenle doktor denetimi altında olmadan yanlış kullanımlar adet düzensizliği başta olmak üzere bir takım problemlere yol açabilirler.

Adet (regl) söktürücü ilaçlar sadece progesteron (gestagen) hormonu içeren ilaçlardır. Bazı durumlarda östrojen ve progesteron hormonu içeren ilaçlar da adet söktürücü olarak kullanılırlar.

Adet söktürücü ilaçlar nasıl etki eder?
Adet söktürücü ilaçların etki mekanizması kadının normal adet düzenini taklit etmesine dayanır. Kadınların adet döngülerinin ilk yarısında östrojen hormonu, ikinci yarısında progesteron hormonu baskındır. İkinci yarıda artan bu progesteron hormonunun azalması (progesteron çekilmesi) sonucunda adet kanaması başlar. adet söktürücü ilaçlar da aynen bu durumu taklit eder, önce progesteron verilir daha sonra ilaç kesildiğinde progesteron azalır ve kanama olur. Adet kanaması genellikle ilaç kesildikten 3-5 gün sonra başlar. Bazen 1 hafta - 10 günü bulabilir adetin başlaması.

Adet söktürücü ilaçlar kullanılırken hamilelik şüphesinin kesinlikle olmaması gerekir çünkü bu ilaçların çoğu hamilelik sırasında kullanılmayan ilaçlardır. Bazı progesteron içeren ilaçlar hem adet söktürücü olarak hem de gebelik de bazı durumların tedavisinde kullanılırlar.

Sonuç olarak adet söktürücü ilaçlar diğer ilaçlar gibi asla doktor kontrolü altında olmadan kullanılmamalıdır, bunların kullanım zamanı ve dozu önemlidir. Her adet gecikmesi adet söktürücü kullanılmasını gerektirmez; yersiz kullanmak zararlı etkiler oluşturabilir.

Adet söktürücü ilaçlar nasıl kullanılır?
Adet söktürücü hapları başlama zamanı önemlidir çünkü adet döngüsünün uygun döneminde başlanmazsa adet söktürücü etki göstermeyebilir. Bu başlama zamanını doktorunuz ayarlayacaktır. Hap olanlar genellikle 3-5 gün, en fazla 1 hafta olacak kadar kullanılır ve hap kesildikten bir kaç gün sonra adet kanaması başlar genellikle; bu süre 1 haftayı da bulabilir. Haplar ortalama bir haftada adeti söktürür, ama bu süre her kadında değişebilir.
İğne şeklinde olanlar genellikle bir veya iki doz yapılır, bu dozların zamanlamasını doktorunuzun önerdiği şekilde uygulamak önemlidir.

Adet söktürücü ilaç (Tarlusal vb.) kullandım ama adet olmadım
Bu durumda yeterince beklemek gerekir, adet olması bazen bir kaç gün bazen bir hafta civarında sürer. İkinci ihtimal hamilelik ihtimalidir. Gebe olduğunu fark etmediği halde adet süktürücü ilaç kullanan bir kadının adet kanaması başlamaz. Bu ilaçlar hamile kadınlarda kanama başlamasına neden olmaz hatta bazıları gebelikte oluşan kanamaların durdurulması amacıyla kullanılır. Bu nedenle ilaç içmesine rağmen adet görmeyen hastaların hamilelik mi var yoksa daha fazla beklemek mi gerekir diye doktoruna danışması gerekir.

Adet olunca ilacı bırakmak gerekir mi?
İlacın tamamı bitmemiş olsa bile adet başladığı zaman ilaca devam etmeye gerek yoktur, genellikle ilaç kanama başlayınca kesilir. Ancak doktorunuz farklı bir amaçla farklı tür bir tedavi veriyor olabilir bu nedenle ne zaman ilacı bırakmanız gerektiğini doktorunuza sormalısınız.

Adet söktürücü ilaçlar düşüğe neden olur mu?
Hamile olduğunu bilmeden adet söktürücü ilaç içenlerde bebeğin düşmesine neden olur mu şeklinde endişe sık görülür. Adet söktürücü ilaçlar hamile kadınlarda kanama veya düşük olmasına sebep olmazlar; esas problem bebekte anomali yani özür yapabilme riskidir. Bebekte özüre sebep olma riski kullanılan ilaca, ilacın dozuna ve gebelik haftasına göre değişir; bu nedenle özür riski var mı diye mutlaka doktorunuza danışmalısınız. Adet söktürücü ilaçların bazıları hamilelerde düşük tedavisinde kullanılır yani her adet söktürücü ilaç hamilelikte bebeğe zararlı değildir. Tarlusal, Progestan, Cyclo-Progynova, Duphaston gibi çok çeşitli adet söktürücü ilaçlar vardır ve hepsinin hamilelike etkisi farklıdır.


İlgili Konular:
- Adet Söktürücü İlaçların Yan Etkileri
- Adet Söktürücü Bitkiler

Tamamını >>