Hipotiroidi tiroid hormonlarının (sT4, sT3) normaldem düşük olması nedeniyle tiroid bezinin görevini yeterince yapamaması durumudur. Gebelikte yaklaşık %1-2 oranında izlenir. Bu durumda unutkanlık, halsizlik, deride kuruma, saçlarda dökülme, yorgunluk, uykuya eğilim, kilo alma gibi şikayetler ortaya çıkabilir. Hamilelik döneminde bebeğin de ihtiyaçlarından dolayı annenin tiroid hormon üretimi artar. Hipotiroidinin dünyada en önemli nedeni iyot eksikliğidir, iyot eksikliği neticesinde tiroid bezinde aşırı büyüme yani guatr meydana gelebilir, boynun önünde tiroid bezi büyükçe görülebilir hale gelebilir. Hipotiroidi saptanan her hastada veya hamilede tiroid bezi büyük izlenmek zorunda değildir. Gebelikte ve emzirme döneminde anne vücudunun iyot ihtiyacı artar.
Gebelikte tiroid hormon düzeyleri:
Gebelikte östrojen hormonunun artmasından dolayı TBG (tiroid bağlayıcı globulin) artar ve bu nedenle bağlı T4 düzeyi artar. Bu nedenle gebeliğin bütün aylarında total T4 düzeyinin artması normaldir. Ancak serbest T4 (sT4, fT4) düzeyinin artması normal kabul edilemez. Aynı durumlar total T3 ve serbest T3 (sT3, fT3) için de geçerlidir.
TSH düzeyi de gebelikte normal sınrılar içerisinde olmalıdır ancak ilk üç ayda yüksek B-HCG hormonu TSH benzeri etki gösterdiği için TSH hormonunun azalmasına ve normalin altında ölçülmesine neden olabilir. Daha sonrasında normal seviyede olması gerekir.
Gebelikte tiroid bezi fonksiyonlarını değerlendirmek için en önemli hormonal parametre sT4 ve TSH 'dır. Her gebelikte ilk muayenede bu hormonlar değerlendirilmelidir. (Sadece TSH tarama için yeterlidir.) Mümkünse gebelikten önce hamileliğe hazırlık döneminde değerlendirilmesi en doğrusudur.
Hipotiroidide laboratuvar sonuçları:
Hipotiroidi durumunda kanda sT4 ve sT3 düzeyleri düşük, TSH düzeyi yüksek ölçülür.
Serbest tiroid hormonlarının normal olmasına rağmen TSH hormonunun yüksek ölçülmesi durumuna subklinik hipotiroidi denir.
Hipotiroidinin hamilelik üzerine etkileri:
- Düşüklere neden olabilir.
- Preeklampsi
- Ablasyon plasenta (Dekolman plasenta)
- Doğumdan sonra bebekte zeka geriliği
gibi anne ve bebek sağlığını etkileyecek risklerde artış izlenebilir. Tedavi ile bu riskler minimuma iner.
Bebek kendi tiroid hormonunu ancak hamileliğin 16-18 haftasından sonra üretebilir. Bu zamana kadar fetusun büyüme ve gelişmesi annenin tiroid hormonlarınca (t3 ve t4) sağlanır. Bu nedenle annenin tiroid hormonlarının normal olması son derece önemlidir. Tiroid hormonları bebeğin gelişim ve vücut fonksiyonlarını, özellikle beyin gelişimini en çok etkileyen hormonlardır.
Tedavi:
Hipotiroidi tedavisinde tiroid hormonu ilaç şeklinde verilerek yerine konur. Bunun için T4 hormonu (levotiroksin) ilacı verilir anneye. T3 hormonu ilaç olarak verilmez sadece T4 hormonu verilmesi yeterlidir çünkü vücutta asıl etkiyi gösteren hormon budur. Subklinik hipotiroidi de aynı şekilde ancak daha düşük doz ilaç tedavisini gerektirir. Bu tedaviler endokrinoloji uzmanı eşliğinde planlanmalıdır. Gebelik boyunda ve doğumdan sonra 1-2 ay ara ile TSH ve sT4 hormonları kontrol edilmelidir.
T4 (levoriroksin) ilaçları demir kalsiyum, vitamin gibi ilaçlarlar birlikte alınmamalıdır, barsaklardan emilimi etkilenir.
İlgili Konular:
- Hamilelikte Tiroid Hormon Yüksekliği (Hipertiroidi)
- Gebelikte Tiroid Hastalıkları ve Guatr
- TSH Hormonu
- Hamilelikte İyot Eksikliği
