RAHİM FİLMİNDE TÜPLERİN KAPALI ÇIKMASI

İLAÇLI RAHİM FİLMİNDE (HSG) BİR VEYA İKİ TÜPÜN TIKALI OLMASI

HSG'de tüplerin kapalı ve açık olmasının güvenilirlik oranı:
Histerosalpingografi (HSG) yani ilaçlı rahim-tüp filmi çekilmesi sonrasında tüplerden birisi veya ikisi kapalı görülebilir. Öncelikle bilinmelidir ki rahim filmi çekimi sırasında tüpte spazm (kasılma) oluşarak ilacın geçmesini engellenebilir, bu nedenle film sonucunda kapalı görüntü oluşabilir yani aslında bu tüp açıktır. Yapılan araştırmalarda rahim filminde tıkalı izlenen tüplerin yaklaşık üçte birinin gerçekte açık olduğu gösterilmiştir. Çeşitli araştırmalarda bu oran değişiklik göstermektedir.
Yine benzer şekilde rahim filminde açık olarak saptanan tüplerin bir kısmında (%15-20) laparoskopi ile problem olduğu saptanmıştır. Yani HSG'de tüpün açık izlenmesi de o tüple ilgili bir problem olmadığını yüzde yüz garanti edememektedir. (kaynak) Çeşitli araştırmalarda bu oran değişiklik göstermektedir.
Bu nedenlerden ötürü özellikle rahim filminde iki tüpün birden kapalı izlenmesi halinde durumu netleştirmek için laparoskopi (kapalı ameliyat) yapılır. (laparoskopi: kamera ile karın içerisinin gözlenmesi ameliyatı)

Rahim filminde tüplerden birisi kapalı ise:
Bu durumda kendiliğinden veya ilaç tedavisi ile hamile kalma şansı vardır. 3-6 ay kadar ilaç tedavisi ve aşılama denenebilir. Ancak hastanın yaşı çok ileri ise ve sperm parametrelerinde bozukluk varsa tüp bebek için yönlendirilebilir, bu durum hastaya özel verilmesi gereken bir karardır.

Rahim filminde tüplerin ikisi birden kapalı ise:
Bu durumda yukarıda güvenilirlik oranı kısmında anlatıldığı gibi durumu netleştirmek için laparoskopi (kapalı ameliyat) yapılır genellikle. Laparoskopide de her iki tüpün tıkalı olduğu tespit edilirse bu durumda tüp bebek tedavisine yönlendirilir hasta. Laparoskopide tüplerin birisi veya ikisi açık saptanırsa hastanın tüp bebekten önce ilaç tedavisi görme şansı vardır. Yine bu durumlar her hastanın durumuna özel kişisel karar verilen durumlardır.

Rahim filminde tüpleri kapalı olanlar kendiliğinden hamile kalabilir mi?
Yukarıda anlatılan nedenlerden dolayı yani laparoskopi ile teyit edilmeden önce tüplerden emin olunamayacağı için her zaman düşük de olsa böyle bir şans vardır. Hatta laparoskopi ile her iki tüpü kapalı olduğu halde kendiliğinden gebe kalan çok nadir hastalar olabilmektedir. Ancak bunlar olağan beklenen durumlar değildir ve kısırlık (infertilite) tedavisinde zamanı geciktirmemek bazen çok önemlidir. Yaş ilerledikçe bazı tedavilerin başarı şansı azalmaktadır ve hastalar geciktikleri için ellerindeki şansı da kaybedebilmektedirler. Bu nedenle tüpleri kapalı olan hastalar doktorlarının önerileri ve yönlendirmeleri doğrultusunda önlerindeki zamanı en efektif şekilde değerlendirmeye çalışmalıdır.


İlgili Konular:
- Rahim Filmi (HSG)
- Tüplerin Kapalı Olması
- Kısırlık Tanısında Laparoskopi (Kapalı ameliyat)

Tamamını >>

HAMİLELİKTE (GEBELİKTE) RÖNTGEN ÇEKİLMESİNİN BEBEK ÜZERİNE ZARARLARI

Hamilelik döneminde röntgen çekilmesinin az sayıda ve düşük dozda oldukça bebek üzerine zararlı bir etkisi olamayacağı bildirilmektedir. Bunun için 5000 mrad sınırı vardır. Bu konu hakkında ayrıntılı bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz. Aşağıda anlatılan riskler bu sınır aşıldığında ve çok yüksek dozlarda oluşabilecek risklerdir.

Hamileler üzerinde röntgen filmleri çekerek araştırmalar yapmak mümkün olamayacağı için bu riskler konusundaki bilgiler daha çok Japonya'ya atılan atom bombası ve Chernobyl faciası sonrası kurtulan insanların gözlemlerine dayanmaktadır.

Röntgen aşırı dozda bebek üzerinde ne tür zararlar oluşturabilir?
- Ölüm
- Çeşitli organlarda doğumsal anomaliler (özürler)
- Mikrosefali (Beynin küçük olması)
- Zeka geriliği
- Bebekte gelişme geriliği
- Genetik bozukluklar
- Kanser

Gebelik haftasına göre röntgen ışınlarının etkileri:
- Bu zararlı etkilerin oluşması maruz kalınan radyasyon ışınının dozuna ve çekim esnasında gebeliğin kaç haftalık olduğuna bağlıdır. Döllenmeden sonraki ilk 14 günde embriyonun radyasyona maruziyetinde "ya hep ya hiç" kuralı geçerlidir. Yani bu dönemde gebelik ya düşükle sonuçlanır, büyümeye devam etmez ya da hiçbir zarar görmeden gebelik devam eder; anomali, kanser, gelişme geriliği gibi riskler bu dönemdeki maruziyetle oluşmaz.
- Bundan sonraki gebeliğin 4-10 haftaları arası radyasyon, ilaç etkisi gibi zararlı etkenlerre en hassas olunan dönemdir. Bu dönemdeki maruziyet gelişme geriliği, organ anomalileri, mikrosefali, zeka geriliği gibi etkiler yaratabilir.
- 20-25 gebelik haftasından sonra bebek radyasyona daha dirençlidir.

Bazı araştırmalar anne karnında radyasyona (röntgen ışınlarına) maruz kalan çocuklarda ileriki yaşlarda lösemi benzeri kanserlerin görülme riski olduğunda artış olduğunu söylese de bu konu tartışmalıdır, çok net değildir. Örneğin Japonya'daki atom bombaları sonrasında anne karnında radyasyona maruz kalan çocuklarda kanser artışı görülmemiştir.

Atom bombası olaylarında anne karnında rasyasyona maruz kalan çocuklarda ileriki yaşlarda zeka geriliği ve mikrosefali (beynin küçük olması) bariz şekilde artmış olarak izlenmiştir. Bunun nedeni radyasyonun sinir dokusu gelişimini etkilemesidir. Zeka geriliği özellikle anne karnında 8-15 gebelik haftaları arasında radyasyona maruz kalanlarda izlenmiştir. 8. haftadan önce ve 25. haftadan sonra rasyasyona maruz kalanlarda şiddetli zeka geriliği izlenmemiştir (yukarıda anlatılan nedenlerden dolayı).

İlgili Konular:
- Gebelikte Röntgen Çektirmek

Tamamını >>

HAMİLEYKEN RÖNTGEN ODASINA GİRMEK

Hamilelikte veya hamile olduğunu bilmeden röntgen odasında bulunmak:
Çocuğuna veya bir yakınına röntgen filmi çekilmesi esnasında röntgen odasına girenler gebeliğinin röntgen ışınlarından zarar görebileceği konusunda endişe ederler. Çoğunlukla bu durum hamile olduğunu bilmeden röntgen odasına giren ve sonradan hamile olduğunu öğrenenlerin başına gelir. Şunu belirtmek gerekir ki röntgen çekimi (röntgen filmi) sırasında en yüksek dozu röntgeni çekilen hasta alır. Yanında hastayı tutmak için giren annesi, yakınları daha düşük dozlara maruz kalır. Röntgen çekilen kişinin yanında odaya giren yakını röntgen masasından ne kadar uzaksa o kadar az röntgen dozuna maruz kalır. Ayrıca kurşun yelek giymişse röntgene maruziyetten yüksek oranda korunur.

Sonuç olarak gebelikte veya gebe olduğunu bilmediği için röntgen odasına giren, çekim sırasında odada bulunan veya oda etrafında bekleyen bir kişinin gebeliğinin bundan zarar görmesi ihtimali yok denilecek kadar azdır. Gebeliğin bundan zarar görmesi için çok fazla sayıda ve çok yüksek dozlarda film çekilmiş olması gerekir. Çekilen filmin türünü ve sayısını doktorunuza bildirdiğinizde bu konuda daha ayrıntılı bilgi edinebilirsiniz. Röntgen filmleri direkt olarak hamile bir bayanın kendisine bile çekilse zarar verme ihtimalinin olmadığı kabul edilir çünkü bebeğe zarar verebilecek 5000 mrad dozuna ulaşılması için yüzlerce film çekilmesi gereklidir. Bu konuda ayrıntılı bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.

Röntgen odalarında "hamileler ve hamilelik şüphesi olanalar giremez" şeklinde uyarı yazması burda bulunan her hamilenin zarar göreceği anlamına gelmez sadece hamilelerin gereksiz röntgen ışınına maruz kalmasını engellemek içindir. Bu kural aslında her insan için geçerlidir, hamile olmayan insanlar da gereksiz röntgen ışını almaktan kaçınmalıdır.

İlgili Konular:
- Gebelikte Röntgen Çekilmesi
- Gebelikte Röntgen Çekilmesinin Bebek Üzerine Zararları
- Gebelikte Tomografi ve MR

Tamamını >>

HAMİLELİKTE RÖNTGEN ÇEKTİRMEK (RADYASYON)

GEBELİK SIRASINDA RÖNTGEN ÇEKİLMESİ

Rötgen (röntgen filmi) ve iyonize radyasyon çok yüksek dozlarda insanlar üzerinde bazı zararlar verebilir. Bunlar:

- Anne karnında ölüm

- Çeşitli malformasyonlar

- Büyüme ve gelişme geriliği

- Kanser

Yukarıda bahsedilen zararlar radyasyonun dozuna göre ve gebeliğin hangi döneminde maruz kalındığına göre değişiklik gösterir.

5 rad (5000 mrad) (0.05 Gy) altında radyasyon dozunun gebelik üzerinde düşük, ölüm, anomali, gelişme geriliği, zeka geriliği gibi kötü etkiler gösterdiğine dair kanıt yoktur. 5 - 10 rad arasındaki dozlarla ilgili net bir bilgi olmasa da 10 rad (10000 mrad) (0.1 Gy) dozun üzerinde radyasyon ile konjenital malformasyon riskinin arttığını gösteren çalışmalar daha nettir. Aşağıdaki listede de görüldüğü gibi çekilen tanısal röntgenler burada bahsedilen 5 rad (5000 mrad) sınırının çok altında radyasyon yaymaktadır.

Aşağıdaki listeye göre örneğin yaklaşık 20 karın filmi (veya karın tomografisi) 5000 mrad sınırına ulaşabilmektedir. Yine yüzlerce diş röntgeni veya göğüs röntgeni ancak bu sınıra ulaşabilmektedir. Ancak yine de hamilelik sırasında gereksiz röntgen çekimlerinden uzak durmak gerekir ve mümkünse karın bölgesini kurşun yelekle korumak gerekir. Acil olmayan rötgen filmleri gebelikten sonraki döneme ertelenmelidir.

Gebeliğin döllenmeden sonraki ilk 14 gününde embriyo radyasyona çok hassastır ve genellikle "ya hep ya hiç" kuralına göre gebelik ya tamamen sona erer (düşük veya ölüm) veya gebelik normal olarak devam eder. Bu dönemde anomali veya büyüme geriliğine sebep olduğu gözlenmez. Bu ilk 14 günden sonra yüksek doz radyasyona maruz kalındığında zeka geriliği ve beyin, göz ve diğer organlarla ilgili anomaliler ve büyüme geriliği gelişebilir. 20-25 haftalardan sonra fetus radyasyonun teratojenik (anomali yapıcı) etkilerine daha dirençlidir.

Anne karnında iken radyasyona maruz kalan çocuklarda bazı kanserlerin (lösemi) daha sık görülebileceğini belirten çalışmalar vardır. Bu risk artışı 5 rad'ın altında (1-2 rad) dozlara maruziyette de izlenmektedir.

Çeşitli rötgen filmlerinde ve bilgisayarlı tomografide fetusun maruz kaldığı doz (mrad biriminden) :

- Bir göğüs filmi: 1 mrad'daz az

- Bir karın filmi: 200-300 mrad

- Bir IVP: 400-900 mrad

- Boyun ve sırt omurilik filmleri: 1 mrad'dan az

- Lumbar vertebra filmi: 400-600 mrad

- Bir diş filmi: 0.01

- Mamografi: Önemsenmeyecek kadar az miktarda

- Göğüs CT (Bilgisayarlı tomografi): 30 mrad

- Karın CT (Bilgisayarlı tomografi): 250 mrad

Radyasyon birimleri:

1 rad = 0.01 gray (Gy) = 0.01 sievert (Sv) = 1 rem

1 rad = 1000 mrad = 10 mGy = 0.01 Gy

1 rem = 1000 mrem = 10 mSv = 0.01 Sv

Yukarıdaki listede görüldüğü gibi bir diş röntgen filmi veya akciğer röntgen filmi çekilirken hastanın aldığı röntgen ışını dozu zarar verebilecek 5000 mrad sınırından yüzlerce kez daha azdır. Yaklaşık 20-25 adet karın röntgen grafisi ancak bu zararlı sınıra ulaşabilmektedir.

Resmi büyütmek için üzerine tıklayın

İlgili Konular:
- Gebelikte Tomografi ve MR
- Hamileyken Röntgen Odasına Girmek
- Gebelikte Röntgen Çekilmesinin Bebek Üzerine Zararları

Tamamını >>

HSG (RAHİM FİLMİ - RÖNTGENİ)

HSG (HİSTEROSALPİNGOGRAFİ)
(İLAÇLI RAHİM VE TÜP FİLMİ)

HSG rahim içerisine bir kontrast sıvı verilerek röntgen filmi çekilmesi ile rahim ve tüplerin görüntülenmesidir, bu neden le "rahim filmi" de denir. İnfetilite (kısırlık) tedavisi görmesi gereken hastalarda tüplerin açık mı kapalı mı olduğunu anlamak için çekilir. Tüplerin durumuna göre tedavi planlanır.

Rahim filmi (HSG) ne zaman çekilir?
HSG çekilmesi için genellikle adet kanaması kesildikten sonraki ilk günler tercih edilir, bunda amaç hastanın hamile olmadığından emin olmaktır.

İlaçlı rahim filmi (HSG) nasıl çekilir?

Hasta rötgen masasına sırt üstü yatar. Öncelikle muayene spekulumu takılır ve rahim ağzı görülür. Daha sonra rahim ağzına doğru ince bir kanül uzatılır. (Kanül: tükenmez kalemin içine benzer ince borucuk) Bu kanül aracılığıyla kontrast sıvı rahim içine yavaş yavaş verilir ve röntgen filmi çekilir. Kontrast madde tüplere gelince hasta hafif bir ağrı duyabilir. Tüpler açıksa kontrast madde karın boşluğuna yayılır.

HSG normalse her iki tüp de açık ve rahim içinin şekli normaldir demektir. Rahim içinde bir kitle (myom yada polip gibi) varsa yada tüpler kapalıysa HSG'de bu durum anormal bir görüntü oluşturur.

Burada önemli da bir nokta HSG'de tüplerin açık izlenmesi kapalı izlenmesine göre daha güvenilir bir bilgidir. Çükü HSG'de tüpler çekim sırasında kasılarak (spazm) kapalı gibi görünebilmektedir. Yani HSG'de kapalı izlenen tüp aslında açık olabilir, bunu anlamanın yolu ise laparoskopi ile tüpleri değerlendirmektir.

HSG bazen kapalı olan tüpün rahim içine verilen madde sayesinde açılmasına sebep olabilir. Bu nedenle HSG sonrası kendiliğinden gebe kalanlar olabilmektedir.

İşlemden sonraki 1-2 gün boyunca hasta ara ara hafif kramplar hissedebilir. Vajinal kanama çok az görülebilir.

Kullanılan ilaçlar:
İşlem sonrasında doktor tarafından verilen ağrı kesici ve varsa antibiyotik kullanılmalıdır. Rahim filmi çekilirken radyoopak sıvı içeren ilaç kullanılır, bu ilaç rahim içerisine verilir. Bunların dışında genellikle rahim filmi (HSG) çekimi sırasında veya sonrasında bir ilaç kullanılmaz.


İlgili Konular:
- Rahim Filmi Ne Zaman Ve Nasıl Çekilir?
- Rahim Filminde Tüplerin Kapalı Çıkması
- Rahim Filmi Sonrası Problemler
- Rahim Filminin Riskleri
- HSG (Rahim Filmi) Sonrası Hamilelik Olasılığı
- Tüplerin Tıkalı (Kapalı) Olması
- İnfertilite (Kısırlık)

Tamamını >>