TÜP BEBEKTE YUMURTALIKLARIN UYARILMASI VE YUMURTA GELİŞİMİ

YUMURTALARIN OLUŞTURULMASI VE GELİŞTİRİLMESİ

Bu aşama genellikle iki basamaktan oluşur.
1. Yumurtalıkların baskılanması
2. Yumurtalıkların uyarılması

Yumurtalıkların baskılanması (Supresyon tedavisi):
En yaygın uygulanan uzun protokol (long protocol) 'dür. Bunun dışında yumurtalık baskılanması için farklı uygulamalar da vardır. Uzun protokolde ilaç kullanılmaya adetin 21. günü başlanır.(Adet kanamasının ilk gününden başlayarak sayılır) Bu işlemle amaç yumurtalıklardan kendiliğinden yumurtlama olmasını engellemek bu sayede yumurta toplama (OPU) işleminde yumurtaları fazla sayıda toplayabilmektir.
Yumurtalıkların baskılanması amacıyla Lucrin, Supracu, Suprafact, Synarel gibi ilaçlar kullanılır. Lucrin göbek etrafı veya kolda cilt altına uygulanır, diğer sıralanan ilaçlar ise burun spreyi formundadır. Bu ilaçlar yumurta oluşturma tedavisi sonrasında çatlatma iğnesi uygulanan güne kadar her gün uygulanır. Bu ilaçlar bir kaç gün veya bazen bir haftadan fazla adet gecikmesi yapabilir. Bu ilaçların uygulanması kolaydır, çiftler evde kendi başına uygulayabilir, nasıl yapılacağı tüp bebek merkezlerinde öğretilmektedir.

Uzun protokolde baskılama tedavisinde kullanılan ilaçlar uzun etkili GnRH agonistleridir. Bu ilaçlar endojen hipofizer gonadotropin hormon sekresyonunu baskılar. Böylece eksojen gonadotropin ilaçlarla yumurtalıkların uyarılması sırasında gelişebilecek prematür LH yükselişi engellenmiş olur ve siklusların %20 inin iptaline neden olan prematur lüteinizasyon da engellenmiş olur. Baskılama tedavisi uygulanan hastalarda sadece gonadotropin tedavisi uygulanan hastalara göre yumurta oluşma ve gebelik oluşma şansı daha yüksektir.

Yumurtlama tedavisi, Yumurta oluşturma (geliştirme) ilaçları:
Burada amaç yumurtalıklarda çok sayıda yumurta hücresi (folikül) oluşumunu sağlamaktır. Bunun için adetin genellikle 3. günü (ilk 5 günü içerisinde olabilir) yumurta geliştirici ilaçlar (Gonadotropin hormonlar) başlanır. Bu ilaçlar ovulasyon indüksiyonu ve aşılama tedavilerinde kullanılan iğne tedavileridir. Kas içerisine (kalçadan) yapılarak veya cilt altına uygulanarak kullanılabilirler. Örnek: Gonal-F, Puregon, Menegon, Pergonal gibi ilaçlardır... Pergonal ve Menogon kalçadan kas içerisine iğne şeklinde uygulanır. Gonal-F, Puregon, Menopur  kas içi ya da cilt altına (subkutan) uygulanabilir ancak koldan veya göbek etrafından cilt altı uygulama kolay olması nedeniyle tercih edilir genellikle.
Bu ilaçlar da yeterince yumurta gelişinceye kadar günde bir kez uygulanır, bu esnada yumurta baskılayıcı iğne veya burun spreyi ilaç da kullanılır. Yumurta geliştirme tedavisi yaklaşık 10-15 gün (genelde 11-12 gün) sürer. Bu esnada başlarda bir iki gün arayla daha sonra her gün ultrason kontroleri ve gerektiğinde kan hormon tahlilleri yapılır.
Yumurtlama tedavisine başlarken adetin üçüncü günü ultrason ve kanda östrojen, FSH gibi hormon tahlilleri yapılır. Bundaki amaç yumurtalıklarda kist gibi yumurtlama tedavisine engel bir oluşum var mı araştırmak ve hormon düzeylerinin tedaviye uygunluğunu denetlemektir.
Yumurtlama tedavisi ile istenen büyüklükte ve sayıda yumurta elde edilince, hormon (östrojen, E2) düzeyi de uygunsa HCG (çatlatma iğnesi) uygulanır. Bu iğneyi uygulamaktaki amaç yumurtaların çatlaması ve yumurtlama olması değildir çükü yumurtalar zaten OPU yöntemi ile toplanacaktır. Amaç yumurtaların olgunlaşmasını sağlamaktır. Halk arasında çatlatma iğnesi diye bilinen ilaçlar piyasada örneğin Pregnyl, Ovitrelle gibi isimlerle bulunur ve sadece belirlenen gün bir kere uygulanır.

Yeterli sayı ve büyüklükte yumurta oluşması gerekir?
Yumurtalıkların uyarılma tedavisi sonrasında yeterince yumurta oluşmazsa sonraki basamaklar ve tüp bebek uygulaması iptal edilir. istenilen yumurta (folikül) büyüklüğü 16-20 mm arasıdır. Bu büyüklükte üçten fazla folikül ve her folikül başına 200 pg/mL östrojen hormonu seviyesi istenir. Östrojen hormonu (E2) değerinin yeterince yükselmemesi de iptal nedeni olabilir, genellikle yumurta geliştirici tedavi bittiğinde östrojen seviyesinin 500'ün üzerinde olması istenir. Ancak çok yüksek östrojen düzeyleri de tedavi iptalini gerektirir. Çünkü yüksek östrojen değerlerinde OHSS oluşma riski artmaktadır. Yani her tüp bebek uygulamasında yumurtalıkların uyarılması tedavisi sonrası yumurta elde edilemez. Yaklaşık %20 hastada yumurta elde edilemez ve döllenme oluşturulamaz.
Çok sayıda yumurta oluşturulmak istenmesinde amaç çok yumurta ile çok embriyo oluşturmak ve iyi embriyoların seçilerek rahme konulmasıdır. Bu nedenle bir değil birden fazla yumurta oluşturulmak istenir.

Rahim iç zarı (endoemtrium) kalınlığı ne kadar olmalıdır?
rahmin en iç tabakası olan endometrium tabakası embriyonun (bebeğin) rahimde yapıştığı ve yerleştiği tabakadır. Bu hem normal gebeliklerde hem tüp bebek gebeliklerinde böyledir. Bu tabakanın uygun kalınlıkta olması gebelik şansını etkilemektedir. Yumurta geliştirici tedavi bittiğinde veya çatlatma iğnesi yapılacağı gün endometrium kalınlığının 6 mm'den az olduğu hastalarda başarılı hamilelik oluşma ihtimali çok azalmaktadır. Endometriumun trilaminar görüntüde olması homojen görünemesine kıyasla iyi prognoz göstergesidir. Endometriumun 14 mm'den kalın olması da gebelik sonucunu kötü etkiler.

Yumurta gelişimi başarı ile gerçekleşmişse sonraki aşama bu yumurtaların toplanmsı (OPU) ve baba adayından alınan sperm ile birleşerek döllenme olmasıdır. Yumurta toplama işlemi çatlatma iğnesi yapıldıktan 32-36 saat sonra yapılır. Uzun protokolde çatlatma iğnesi yapılan gün yumurtlama baskılayıcı ilaç son kez uygulanır ve kesilir. Yumurta toplama işlemi bir sonraki basamakta detaylı olarak anlatılmıştır.


İlgili Konular:
- Tüp Bebek Aşamaları
İlaçsız Tüp Bebek
Tamamını >>

İĞNE İLE YUMURTLAMA TEDAVİSİ (KOH)

KOH İLE GEBELİK : İĞNE TEDAVİSİ İLE HAMİLE KALMAK

Kontrollü Ovaryan Hiperstimülasyon (KOH) halk arasındaki ismi ile "iğne tedavisi" kısırlık (infertilite) tedavisinde en sık uygulanan tedavilerden birisidir. İğne tedavileri (kas veya cilt içerisine enjeksiyon) genellikle aşılama ile beraber uygulanır ancak aşılama yapılmadan tek başına da uygulanabilir. Genellikle daha önceden yumurtlama hapları kullanmış (klomifen) ve hamile kalamamış hastalarda sonraki basamak olarak yumurtlama iğneleri (gonadotropinler) uygulanır.

Yumurtlama iğneleri nasıl kullanılır?
Bu iğneler genellikle kalçadan veya koldan cilt altına veya kas içerisine günde 1 sefer enjekte edilerek kullanılırlar. Kullanma şekli her ilaç için farklılık gösterebilir. Gonal-F, Puregon, Menegon Kutuları içerisinden genellikle bir toz ve bir su çıkar, bunlardan su tozun içeirsine katılarak oluşan karışımdan uygun ölçüde (örneğin günde 75, 150..) çekilerek kas veya cilt içerisine yapılır. İğnenin markasınagöre değişmekle birlikte bazılarının yanında otomatik enjeksiyon kalemi (pen), bazeılarının yanında normal ince bir enjektör verilir.
İğne tedavisi genellikle adetin 3. günü (2-5 günler arası) başlanır ve günde bir defa uygulanır. Genellikle ilk uygulamadan 5-7 gün sonra transvajinal ultrason kontrolleri yapılmaya başlar, bu sayede yumurtanın (folkülün) büyüklüğüne göre uygulanan ilacın dozu değiştirilir veya aynen devam edilir. 1-2 gün ara ile yapılan transvajinal ultrason ölçümleri ve kanda E2 (östradiol) hormon ölçümlerine göre yumurtayı çatlatma iğnesi (ovulasyon sağlayıcı iğne) uygulanır. Çatlatma iğnesi (Ovitrelle, Pregnyl) uygulanması için en uygun dönem yumurtanın 18-20 mm olduğu dönemdir. Eğer yapılacaksa aşılama bu iğne yapıldıktan 36 saat sonra uygulanır çünkü yumurtlama bu saatlerde olur. Aşılama yapılmayacaksa bu saatlerde normal cinsel ilişkiye başlanır, iki günde bir  ilişkiye bir hafta devam edilir.

KOH (kontrollü ovaryan hipersitümülasyon) uygulamasının olası etki mekanizmaları:
İĞne tedavileri ile kısırlık tedavisi aşağıdaki mekanizmalar sayesinde hamilelik şansızı arttırır.
- Yumurtlama döneminde salınan oosit (yumurta) sayısını arttrarak döllenme ihtimalini arttırır.
- Aşılama (IUI) sayesinde spermlerin rahim ağzı engelini direkt aşarak rahim içerisine ulaşması sağlanır.

KOH (gonadotropinler) ile iğne tedavisi hangi infertil hastalara uygulanır?
- Hipotalama hipofizer yetmezlik (WHO grup 1)
- Polikistik over sendormu
- Açıklanamayan infertilite
- Klomifen hapları ile tedavide başarı sağlanamamış hasta grubu
- Erken evre endometriyozis saptanan hastalar

İnsan menopoz gonadotropini (HMG) içeren ilaçlar (menotrpinler):
Bu ilaçlar menopozdaki kadınların idrarlarındaki hormonlardan elde edilir. Menogon isimli ilaç bunlara bir örnektir. Bu ilaçlar hem FSH hem LH  hormonu (herbiri 75 ünite) içerir. İçerisinde

Rekombinant FSH hormonu içeren ilaçlar (follitropinler):
Bu ilaçlardaki FSH hormonu rekombinant DNA teknolojisi ile üretilerek elde edilir. Gonal-F ve Puregon markaları bu ilaçlara örnektir. Bu ilaçlar LH hormonu içermezler.

Yukarıdaki lilaçlar haricinde GnRH analogları ve GnRH antagonistleri gibi infertilite tedavisinde kullanılan çeşitli iğne tedavileri vardır. Bu tedavilere zaman zaman klomifen (klomen, serophene) veya metformin (glukofen) gibi ilaçlar da eklenerek uygulanana çeşitli protokoller vardır. İnfertilite tedavisi yıllar geçtikte gelişen ve yeni protokoller belirlenen bir tedavi şeklidir.


İlgili Konular:
Yumurtlama Problemi (Yumurtlama Bozukluğu)
- Tüp Bebekte Yumurtalıkların Uyarılması ve Yumurta Gelişimi
Klomifen (Klomen, Serophene, Gonaphene) İle Kısırlık Tedavisi
Yumurta Çatlatma İğnesi Nedir?
Yumurta Takibi (Folikül Ölçümü)
- İnfertilite (Kısırlık) Tedavisi
- Aşılama
- OHSS (Ovaryan Hiperstimülasyon Sendromu
Tamamını >>



UYARI: Sitedeki bilgiler hastalıkların tanı ve tedavisinde kullanılmamalıdır.
Yazıların her hakkı saklıdır, izinsiz kullanılamaz. devamı >>

"Gebelik ve kadın hastalıkları konusunda ayda 1 milyondan fazla ziyaretçi sayısı ile en çok tıklanan, en geniş içerikli site"