DOĞUM KONTROL HAPI NASIL KULLANILIR?

Doğum kontrol haplarının (OKS) kesinlikle doktor kontrolü dışında kullanılmaması gerekir, sakıncalı olabilir. Doktorunuz uygun görmüşse ilk kutuya adetin ilk günü başlamanız gerekir. Günün hangi saatinde aldığınız önemli değildir, sabah, öğlen veya akşam hapları içebilirsiniz. Ancak her gün yaklaşık aynı saatlerde alınması gerekir. Bir gün sabah diğer gün akşam alınması uygun değildir, koruyucu etkisini azaltır.

21 tablet içeren doğum kontrol hapları:
Ülkemizde doğum kontrol haplarının çoğunun içerisinde yirmibir adet tablet vardır. İlk kutuya adetin ilk günü başlayarak her gün yaklaşık aynı saatlerde bir tablet içmeye devam ederek 21 tablet bitirilmeli ve bittikten sonra 7 gün ara vermek gereklidir. Bu 7 gün içerisinde her hangi bir gün adet başlayacaktır. Adetin başladığı güne aldırmadan mutlaka yedi gün ara vererek sekizinci gün yeni doğum kontorl hapı kutusuna başlamak gerekir. Yeni kutunun adetin ilk günü olması gerekmez, ilk gün kuralı sadece ilk kutu için gereklidir. Yeni kutuya syedi gün aradan sonra sekizinci gün başlanarak aynı şekilde haplar içilir ve kutu bitince tekrar yedi gün ara verilerek sekizinci gün yeni kutuya başlamak gerekir. Burada dikkat edilmesi gereken kural kutular arasında adet ne zaman başlarsa başlasın, kaç gün sürerse sürsün hatta adet başlamasa bile mutlaka yedi gün ara vererek sekizinci gün yeni kutuya başlanması gerektiğidir.

Doğum kontrol hapı ilk  kullanılmaya başlanırken adetin ilk günü başlanırsa ilk ayda korunma sağlar. Adetin ilk günü başlanılmadığında ilk ay korumayabilir, bu durumda ilk ay prezervatif gibi ek korunma yöntemleri kullanmak gerekir.

28 tablet içeren doğum kontrol hapları:
Bazı doğum kontrol haplarında 28 tablet bulunmaktadır. Bunların 21 tablet içeren haplardan etki olarak veya yan etki olarak bir farkı yoktur. Tek fark bu kutularda son 7 tabletin hormon içermemesidir. Kutudaki son 7 hap boştur (plasebo) veya demir ilacı içerir. İlk 21 hap hormon içerir. Bu tür yirmisekiz tabletlik hapları kullanırken aynen diğerlerinde tarif edildiği gibi kullanmak gerekir. İlk kutuya başlardan adetin ilk günü başlamak gerekir yalnız sonraki kutulara hiç ara vermeden devam etmek gerekir. Son 7 hapta hormon bulunmadığı için zaten 7 gün ara vermiş gibi olmaktadır.

Hapların sırası önemli mi?
Doğum kontrol haplarının içerisindeki bütün haplar aynıdır, bir fark yoktur. Aynı miktarda aynı hormonlardan içerirler. Bu nedenle sırasıyla olmadan ortalardan alınan bir hap problem yaratmaz. Ama yine de düzenli içme alışkanlığı edinmek için hapları kutudaki şekilde gösterildiği gibi sırasıyla okları veya günleri takip ederek almak faydalıdır. 28 tabletlik kutulardaki son 7 hap hormon ilacı içermediği için bu kuralın dışındadır, onlar mutlaka en son alınmalıdır. (İçerisindeki hapların farklılık gösterdiği trifazik haplar ülkemizde bulunmamaktadır, ülkemizde monofazik haplar vardır.)


İlgili Konular:
- Doğum Kontrol Hapı
- Doğum Kontrol Hapımı İçmeyi Unuttum, Ne Yapmalıyım?

Tamamını >>

BİTKİSEL DOĞUM KONTROL HAPLARI VAR MI?

BİTKİSEL DOĞUM KONTROL YÖNTEMİ VAR MI?
Bu soruları hastalarımızdan zaman zaman duymaktayız. Ülkemizde bitkisel olanın her zaman daha zararsız olduğu sanıldığı için doğum kontrol yöntemlerinde de bitkisel olan var mı, bitkisel doğum kontrol hapı var mı diye arayışa giren hastalar zaman zaman olmaktadır. Öncelikle herşeyin bitkisel olanı zararsızdır, daha faydalıdır demek yanlış olur. Bitkiler de içerdikleri bazı maddelerden dolayı bazı hastalıklarda etki gösterebilirler ama bitkilerin içerdiği maddelerin türleri ve miktarları kontrol edilemediği için faydadan çok zararlar verebilir ve istenmeyen yan etkiler görülebilir. İlaçların da başlıca özelliği budur zaten, yani içerisindeki maddelerin çeşitleri ve miktarları bellidir.

Doğum kontrol yöntemlerine gelince bitkisel doğum kontrol yöntemi yoktur. Bitkisel doğum kontrol hapı yoktur. Halk arasında bazı doğum kontrol haplarının bitkisel sanılması çok ilginçtir ama tamamen asılsızdır. Malesef bazı reklam ve tanıtımlar insanları bu şekilde yanıltıyor olabilir. Bütün doğum kontrol hapları aynı hormonları içerirler, hepsinde östrojen ve progesteron hormonu bulunur. Östrojen ve progesteron hormonlarını içermeyen bir doğum kontrol hapı yoktur. (Minipill denen haplarda sadece progesteron bulunur ancak eskiden olmasına rağmen uzun yıllardır ülkemizde yoktur bu haplar.) Östrojenin veya progesteronun türü değişebilir ancak hepsinde mutlaka bu hormonlar bulunur ve başka bir ek ilaç maddesi bulunmaz. Doğum kontrolü zaten hormonal olarak hassas bir durumdur ve bitkisel bir çözümü de olamaz. Doğum kontrol hapları aynı hormonları içerdiği için yan etkileri de hepsinde hemen hemen aynıdır. Bu konuda yanılmayınız. Doğum kontrol haplarını kullanmadan önce hepsinin yan etkileri olabileceğini, yan etkisi hiç olmayan bir doğum kontrol hapı olmadığını, başlıca yan etkilerin hepsinde aynı olduğunu biliniz ve yan etkiler hakkında deyaılı bilgi edininiz. Aşağıdaki linklerden bu konularda detaylı bilgi edinebilirsiniz.


İlgili Konular:
- Doğum Kontrol Hapları

Tamamını >>

DOĞUM KONTROL HAPI KULLANANLARDA DAMAR TIKANIKLIĞI RİSKİ

Doğum kontrol hapları (Oral kontraseptif, OKS) damar tıkanıklığı yapar mı? konusu özellikle son günlerde medyada yoğun olarak tartışılan bir konu olmasına rağmen aslında eskiden bu yana bilinen bir bilgidir bu, yeni bir gelişme değil. Doğum kontrol hapları damar tıkanıklığı riskini arttırır, ancak önemli olan ne kadar arttırır? hangi hastalarda arttırır? hangi hastalarda bu nedenle kullanılması sakıncalıdır? gibi sorulardır...

Venöz tromboemboli: Toplar damarlarda tıkanıklık olmasıdır.
Arteriel tromboemboli: Atar damarlarda, kalp ve beyin damarlarında tıkanıklık olmasıdır. Örneğin: inme (serebrovasküler olay), myokard enfarktüsü.

Doğum kontrol hapı kullananlarda venöz tromboemboli ve arteriel tromboemboli riski artmaktadır. Venöz tromboemboli daha sık görülmektedir. Arteryel tromboemboli risk artışı daha çok yüksek doz östrojen içeren hap kullanan, ileri yaşta, sigara içen, hieprtansif hastalarda olmaktadır.

Venöz tromboz denilen damar tıkanıklığı vücutta toplar damarlarda olan pıhtılaşma sonucu oluşan tıkanıklıklardır, özellikle bacaklardaki toplar damarlarda olur bu (DVT, derin ven trombozu). Buradaki pıhtılardan kopan parçalar kalbe ve beyine giderek (inme) oralardaki damarlarda da tıkanmaya neden olabilir. Doğum kontrol hapları kullanmak venöz tromboz riskini arttırır. Peki ne kadar arttırır? Kimlerde daha çok arttırır? Bu konuda en önemli risk faktörü sigara! Sigara kullananlarda doğum kontrol haplarına bağlı damar tıkanıklığı gelişme riski daha yüksektir. Bu nedenle özellikle 35 yaşından büyük sigara kullanan bayanlara başka hiçbir sorunu olmasa bile doğum kontrol hapı önerilmez.

Doğum kontrol haplarındaki damar tıkanıklığı riski östrojen içeren diğer hormon ilaçlarında da görülmektedir.

Kimler daha riskli?

Özetle yaşı genç de olsa sigara içmese de doğum kontrol hapları her kadında damar tıkanıklığı riskini arttırır. Ancak bu küçük bir risk artışıdır. Bu risk 35 yaşından büyük, şişman ve sigara kullanan kadınlarda daha fazla artmaktadır.

Doğum kontrol hapı kullanan kadınların kaçında damar tıkanıklığı görülür?

Önemli bir soru da budur. Çünkü doğum kontrol hapı kullanan kadınlarda damar tıkanıklığı riskinin ortalama 1-4 kat artmasına rağmen, damar tıkanıklığı toplumda çok nadir görülen bir hastalık olduğu için doğum kontrol hapı kullananlarda da çok nadir görülmektedir. Farklı araştırmalar farklı oranlar birdirse de ortalama riskin hap kullananlarda 1-4 kat arttığı saptanmıştır ve bu risk artışı sonucunda her yıl doğum kontrol hapı kullanan her 100 bin kadından 5'inde damar tıkanıklığı gelişmektedir. (Kaynak)

Doğum kontrol haplarının hepsi aynı (östrojen ve progesteron) hormonları içerir, hiçbir doğum kontrol hapı bitkisel değildir. Hepsinin etkileri ve yan etkileri aynıdır. İçerisindeki östrojen dozu az olan haplarda damar tıkanıklığı riski daha azdır. Yani risk artışı ilacın dozuna ve kullanım süresine bağlıdır.
Sadece progesteron içeren haplar (minipill) ve sadece progesteron içere iğneler de doğum kontrolü amaçlı kullanılmaktadır, bu ilaçlarda östrojen hormonu bulunmadığı için tromboembolik olay (damar tıkanıklığı) riski yoktur.

Damar tıkanıklığı için diğer risk faktörleri:

Doğum kontrol hapı kullanılmasa bile aşağıdaki durumlarda damar tıkanıklığı (DVT) riski artmaktadır. Bu riskleri bulunduran kişiler doğum kontrol hapı kullanırlarsa risk daha da artar.
Bu risk faktörleri:
- Obezite
- Sigara kullanmak
- Ameliyat olmak
- Pıhtılaşma bozuklukları (Kalıtsal trombofililer, antifosfolipid antikor sendromu)
- İleri yaş (35 yaş üstü)
- Daha önce damar tıkanıklığı geçirmiş olmak
- Hareketsizlik, uzamış hayat istirahati
- Travma
- Kanser
- Diyabet
- Orak hücreli anemi
- Dehidratasyon
- Myeloproliferatif hastalıklar
- Enfeksiyon hastalıkları
- SLE

OKS kullanımında pıhtılaşma faktörlerindeki değişiklikler:
Doğum kontrol hapı (OKS) kullanımının damar tıkanıklığına neden olmasının nedeni pıhtılaşma faktörlerinde yaptığı değişikliklerdir. Doğum kontrol hapı kullananlarda kandaki pıhtılaşma faktörlerinde şu değişiklikler oluşur:
- Fibrinojen (faktör 1) ve Faktör 7, 8, 10 artar.
- Protein C, protein S ve antitrombin 3 azalır.
- Plazminojen aktivatör inhibitörü (PAI-1) artar.
- Antiplazmin azalır.
- Parsiyel tromboplastin zamanı ve protrombin zamanı kısalır.

İlgili Konular:
- Doğum Kontrol Hapı
- Doğum Kontrol Haplarının Yan Etkileri
- Hamilelikte İnme (Felç)

Tamamını >>

DOĞUM KONTROL HAPI (ORAL KONTRASEPTİFLER)

KOMBİNE ORAL KONTRASEPTİFLER (OKS)

Doğum kontrolü için kullanılan  haplar iki gruptur. Birincisi hem östrojen hem progesteron hormonu içeren kombine oral kontraseptif ilaçlardır. İkincisi sadece progesteron içeren haplardır (minipill). Doğum kontrol hapı denilince akla öncelikle çok daha yaygın kullanılan birinci grup gelir. Bu sayfada bagsedilen birinci grup ilaçlardır.

Bu hapların hepsi hormon içerir, hormon içermeyeni yoktur, bitkisel doğum kontrol hapı diye bir ilaç yoktur. Bu konuda ayrıntılı bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.

Doğum kontrol haplarına adetin ilk 5 günü başlanabilir, mümkünse ilk günü başlanması o ay için de yüksek oranda korunma sağlar. 21 gün süreyle ara vermeden günde bir tablet alınır, 7 günlük arayı takiben tekrar hapa başlanır. Kullanan kişi ara verdiği 7 günlük dönemde adet görür. İlaç korunmaktan vazgeçene kadar 21 gün ilaç, 7 gün ara şeklinde kullanır. İlaç kullanılırken en önemli olay günlük tabletleri unutmamaktır çünkü unutulduğunda koruyuculuk etkinliği azalır.

İlaç bırakıldıktan kısa bir süre sonra kadın tekrar doğurganlık kapasitesine ulaşır.

Doğum kontrol hapları gebeliği nasıl engeller?
- Ovulasyonu (yumurtlamayı) engellemek en önemli etki mekanizmasıdır. Bunu hipofizden FSH ve LSH salınımını azaltarak yaparlar.
- İçeriğindeki progestin sayesinde servikal mukusu kalınlaştırır, spermin rahim içerisine gerçmesini zorlaştırır.
- İçeriğindeki progestin sayesinde tubal motiliteyi azaltır, sperm ve ovum transportunu bozar.
- İçeriğindeki progestin sayesinde endometriumu  implantasyona uygunsuz hale getirir.

Oral kontraseptifler hem östrojen hem progesteron içerir ancak genital sistem üzerinde progestajenik etkileri daha baskındır.

Doğum kontrol haplarının gebelikten koruma dışındaki faydaları:
- Adetlerin düzenli olmasını sağlar.
- Adet kanamasının miktarını azaltarak fazla kan kaybını önler, kansızlığı önler.
- Adet sancısını (dismenore) azaltır.
- Endometrium (rahim) kanserini azaltır.
- Over (yumurtalık) kanserini azaltır.
- Kolon (kalın barsak) kanserini azaltır.
- Benign meme hastalıklarını azaltır (fibrokistik hastalıklar). Meme kanserini arttırmazlar.
- Ektopik gebelik insidansı azalır.
- Osteoporozu (kemik erimesi) azaltır.
- Fonksiyonel over kistlerini azaltır.
- Pelvik enflamatuar hastalıkları azaltır.
- Aşırı tüylenmeyi (hirsutismusu) azaltır.
- Endometriozise bağlı ağrıyı azaltır.
- Premenstrüel sendrom şikayetlerini azaltır.
- Perimenopozal şikayetleri azaltır.
- Myom görülme sıklığını azaltır.
- HDL'yi arttırıp LDL'yi azalttığı için aterosklerozu azaltıcı etkisi olabilir. (Total kolesterol ve trigliserid artar)

Doğum kontrol haplarına bağlı damar tıkanıklığı (venöz tromboz) riski konusunda detaylı bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.

Doğum kontrol haplarını kimler kullanamaz?
Bu konuda ayrıntılı bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.

Doğum kontrol hapı cinsel isteğimi azaltır mı?
Doğum kontrol hapı kullanan çoğu kadının böyle bir şikayeti olmaz. Hatta doğum kontrol hapı ile çok güvenli korunduğunu bilerek ilişkiye girdikleri için kendilerini daha rahat ve daha iyi hissettiklerini söylerler. Çok az sayıda kadın ise doğum kontrol hapının cinsel isteğini (libido) azalttığını ifade eder.

Doğumdan sonra doğum kontrol kapı kullanmaya başlayabilir miyim?
Doğumdan sonra bebeğini emziren anneler doğum kontrol haplarını 6 aya kadar kullanmamalılar. Doğum kontrol hapları süt miktarını azaltır.Doğumdan sonra bebek emzirmeyen anneler doğum kontrol hapını 3 hafta geçtikten sonra (doktor muayenesinde bir engel yoksa) kullanabilirler. Doğum kontrol hapı ile korunmak her kadına uygun değildir, sizin için uygun olup olmadığını doktorunuz değerlendirmelidir.

Doğum kontrol hapı ile korunmak ne kadar başarılıdır?
Haplar düzenli alındığında, unutulmadığında ve yeni kutuya vaktinde başlandığında başarı oranı yüzde 99'u bulur. Fakat haplar unutulursa, düzensiz kullanılırsa bu oran %90'lara kadar düşebilir.

Doğum kontrol hapını bıraktıktan ne kadar sonra gebe kalabilirim? Ara vermeden gebe kalırsam bebeğe zararı olur mu?
Doğum kontrol hapını kestiğiniz andan itibaren gebe kalma yeteneğinizi hemen geri kazanırsınız, belli bir süre geçmesi gerekmez.
Hapları kestikten hemen sonra gebe kalmanızın da bebeğe herhangi bir zararı olmaz. Gebe kalmak için ara vermenize, belli bir süre geçsin diye beklemenize gerek yoktur.

Doğal bitkisel ilaçlar doğum kontrol haplarını etkiler mi?
Doğal bitkisel ilaçlardan bazıları doğum kontrol haplarının etkisini azaltabilir ve durumda istenmeyen gebelikler oluşabilir. Bu bitkilerden en iyi bilineni Sarı kantaron (St. John’s wort) dür. Latince Hypericum perforatum olarak bilinenen bu bitki halk arasında Sarı kantaron, St. John’s wort, yara otu, binbirdelik otu, mayasıl otu, kantaron çiçeği gibi isimlerle anılır. Genellikle antidepressan olarak kullanılır. Bu bitki karaciğer sitokrom P450 enzimlerini indükleyerek doğum kontrol hapının yıkımını hızlandırır ve etkisini azaltır.

Doğum kontrol hapları ile etkileşen ilaçlar ve antibiyotikler?
- Rifampin ve diğer bazı antibiyotikler doğum kontrol hapının etkisini azalttığı için bu antibiyotikleri kullanan hastaların kondom gibi ek bir korunma yöntemi daha kullanması gerekir. Kullandığınız antibiyotik korunmayı etkiler mi konusunda doktorunuza danışmanız gerekir.
- Epilepsi ilaçları (antikonvülzan) ilaçların çoğu doğum kontrol haplarının etkisini azaltırlar, bu konuda doktorunuza danışmalısınız.
- Doğum kontrol hapları bazı ilaçların kan düzeyinin azalmasına veya artmasına neden olabilirler. Bu nedenle başka ilaçları kullanırken doktorunuza danışmalısınız.


İlgili Konular:
- Bitkisel Doğum Kontrol Hapları Var mı?
- Doğum Kontrol Hapları Nasıl Kullanılır?
- Doğum Konrol Haplarının Yan Etkileri
- Doğum Kontrol Hapları Damar Tıkanıklığı Yapar Mı?
- Doğum Kontrol Hapı Kullanırken Hamile Kalmak
- Doğum Kontrol Hapı Kullanırken Kanama, Adet Veya Lekelenme Olması
- Doğum Kontrol Hapı Kilo Aldırır Mı?
- Kimler Doğum Kontrol Hapı Kullanmamalı?
- Doğum Kontrol Hapımı İçmeyi Unuttum, Ne Yapmalıyım?
- Sadece Progesteron İçeren Haplar (Minipill)
- Doğum Kontrol İğneleri

Tamamını >>