SPİRAL (RİA) HANGİ ZAMANLARDA TAKILIR
Spiral takılmasında genellikle adet zamanı tercih edilir. Bunun nedeni hastanın olmadığından emin olunmasıdır. Adet günleri dışındaki zamanlarda da hasanın gebe olmadığı kesinse takılabilir, teknik olarak bir engel yoktur.
Doğumdan sonra spiral ne zaman takılır?
Normal doğumdan veya sezaryenden 6 hafta sonra muayenede bir engel yoksa spiral takılabilir. Bu süre rahimin küçülerek normal boyuna inmesi için gereklidir. 6 haftadan önce (en az bir ay) rahim büyük olacağı için ve rahim ağzı geniş olacağı için spiral takılması uygun olmaz ve takıldıktan sonra kayma riski fazla olur.
Hangi yaşlarda spiral takılabilir?
Spirl için bir yaş sınırlaması yoktur. Muayenesinde engel olmayan hastalara hangi yaşta olursa olsun takılabilir. Çok genç yaşlarda takılabileceği gibi menopoza yakın yaşlarda da takılabilir. Doğum kontrol haplarının tersine yaş, sigara, şişmanlık, kalp dmar hastalıkları gibi durumlar spiral takılmsını engellemezler bu nedenle spiral çok güvenilir ve yaygın bir korunma şeklidir.
Düşük ve kürtajdan sonra ne zaman spiral takılabilir?
Düşüklerden bir ay sonra görülen adette spiral takılabilir veya rahim içerisinin temiz olduğundan emin olunan durumlarda düşükten hemen sonra da spiral takılabilir. Düşük sonrasında kürtaj yapılmışsa veya istemli olarak gebeliği aldırmak amacıyla yapılan kürtajlardan hemen sonra spiral takılabilir. Bazen kürtajdan hemen sonra spiral takılmaz ve bir hafta sonra takılması tercih edilir bunun nedeni rahim içerisinde parça olmadığından temiz oldupundan emin olmak içindir. Kürtajdan bir ay sonra görülen ilk adet döneminde de spiral takılabilir.
SPİRAL (RİA) TAKILMASI
Spiral (rahim içi araç, RİA) en yaygın kullanılam korunma yöntemlerinden birisidir ve oldukça güvenilir bir yöntemdir. Spiral hakkında detaylı bilgilere buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz. Bu yazıda nasıl takıldığı hakkında bilgiler yer almaktadır.
Spiralin hasta için uygun bir korunma yöntemi olduğuna karar verilmişse genellikle adet zamanı takılır. Adet zamanının tercih edilmesinin esas nedeni hastanın hamile olmadığından bu dönemde emin olabilmemizdir. Hamile olmadığından emin olunduğundan adet zamanı dışındaki zamanlarda da takılabilir, teknik olarak bir engel yoktur, aynı kolaylıkla takılabilir.
Spiral rahim içerisine nasıl takılır?
Hasta öncelikle jinekolojik muayene masasına alınır. Vajia içerisine normal muayenelerde kullanılan plastik veya metal muayene aleti (spekulum) takılır. rahim ağzı ve vajen içerisi antiseptik solüsyonla temizlenir. Daha sonra rahim ağzı tenekulum denilen metal aletle tutulur. Spiral hazırlandıktan sonra rahim azğından içeriye sokularak takılır. Rahim ağzını tutan tenekulum çıkarılır ve spiralin iplerinin fazla kısmı 2-3 cm ip kalacak şekilde makasla kesilir. İleride spiralin çekilmesinde bu iplerden tutularak kolayca çekilebilir. Spiral takılması sırasında ve sonrasında hasta herhangi bir ağrı hissetmez, hemen günlük hayatına ve işine dönebilir, çok az kasık ağrısı olabilir. Spiral takılması toplam 1-2 dakika süren kısa bir işlemdir. Bütün işlemler rahim içerisinde enfeksiyon gelişmemesi için steril şekilde yapılır.
Spiral paketinde aynen üstteki görüldüğü gibi aynen T şeklinde bir alettir. Plastiktir ve üzerinde bakır kaplama bulunan bir bölge vardır. Spiral takılmadan önce T'nin üst kolları katlanır ve ince çubuk haline gelir. Rahim ağzından içeriye bu halde sokulur ve takıldıktan sonra etrafındaki plastik boru şeklinde kısım geri çekildiğinde T'nin kolları rahim içerisinde açılır ve spiral normal T şeklini alır, rahim içerisinde bu halde durur. Bu şekilde durduğu için rahim içerisini iyi kaplar ve iyi koruma sağlar hem de bu şekilde düşmesi engellenmiş olur.
KÜRTAJ (GEBELİK ALINMASI, SONLANDIRILMASI)
Kürtaj veya küretaj (halk arasında gebelik aldırma, bebek aldırma, kürtaş gibi isimler verilir) rahim içerisindeki gebeliğin çeşitli yöntemlerle alınması işlemidir. Kürtaj sadece istemli gebelik alınması için yapılmaz, düşükten sonra içeride kalan gebelik parçalarını almak için veya ölü gebelikleri, boş gebelik gibi durumları almak için de yapılır. Dış gebelik kürtaj ile alınamaz, ameliyat veya ilaç tedavisi gerekir. Aslında kürtaj sadece gebeliğin alınması için değil gebe olmayan hastalarda rahim içerisinden alınan materyaller için de kullanılan bir terimdir. D/C veya D&C şeklinde kısaltılabilir. Bu harflerDilatasyon küretaj'ın kısaltmasıdır. Dilatasyon rahim ağzının genişletilmesi anlamında kullanılır. Rahim ağzının genişletilmesi rahim içerisine küretajı yapmak için gerekli aletleri (küret veya aspiratör, kanül) sokabilmek için gereklidir. Bu genişletme işlemi için ince çubuk şeklinde kalınlıkları giderek artan metal bujiler kullanılır. Çoğunlukla bu genişletme işlemi gerekmeden direkt ince plastik kanül rahim ağzından içeri geçirilerek kürtaj işlemi yapılabilir.
Kürtaj ne zamana kadar yapılabilir? Yasal süre nedir?
İstemli küretaj yani istemli olarak gebeliğin aldırılması, sonlandırılması ülkemizde yasal olaral 10 haftalık gebeliklere kadar mümkündür. Burada hamilelik haftası hesaplanırken son adetin başladığı tarihten itibaren hesaplanır ve ultrason ile teyid edilir.
Kimler kürtaj yaptırabilir?
18 yaşından büyük ve evli olan bayanlar eşlerinin imzası ile onay alınarak kürtaj olabilirler. 18 yaşından büyük ve bekar olan bayanlar ise sadece kendi rızaları ile kürtaj olabilirler. 18 yaşından küçük olanların evli veya bekar olsalar da anne-babalarının onayı gerekir. 15 yaşından küçükler ailelerinin izni dahi olsa kürtaj olamazlar, öncelikle durumun adli mercilere bildirilmesi gerekir. 10 haftadan büyük gebeliği olanlar onay verseler dahi yasal olmadığı için ülkemizde kürtaj işlemleri yapılamaz. 10 haftadan büyük gebeliklerde ancak bebekte ciddi bir doğumsal özür varlığında veya anne hayatını tehlikeye sokacak ciddi bir hastalık varlığında kurul kararı ile gebelik sonlandırılabilir.
Kürtaj nasıl, hangi yöntemlerle yapılır? Vakum aspirasyon küretaj:
Kanül denilen ince plastik borular
Kürtaj işlem günümüzde sıklıkla vakum yöntemi ile yapılır. Plastik enjektör ve ince plastik boru şeklinde kanül denilen aletlerden oluşan sistem sayesinde gebelik vakum ile emilerek çekilir ve alınır. Bu yöntem hem kolay hem daha az risklidir, daha az ağrılıdır. Kurşun kalemden daha ince olan plastik uç rahim ağzından içeriye sokularak enjektörün oluşturduğu vakum sayesinde emilerek çekilir. İşlem sıklıkla 5-10 dakikayı geçmez. Lokal veya genel anestezi ile yapılabilir.
Eskiden yaygın kullanılan küret aletleri küçük çay kaşığı şeklinde ucu olan metal aletlerdir ve günümüzde nadiren gerekli hallerde kullanılır. Bu aletlerle gebelik emilerek alınmaz, küret aletinin ucu ile rahim içerisi kazınarak temizlenir. Daha kolay olan vakum yöntemi yaygınlaştığı için küretler pek kullanılmazlar. Kürtaj işleminde kullanılan enjektör, kanül ve küret gibi bütün aletlerin steril olması gerekir.
Kürtaj işleminin aşamaları:
Küretaj işleminden sonra mutlaka ultrasonografi ile gebeliğin haftası ve canlılığı kontrol edilir. Küretaj işlemine başlarken hasta jinekolojik muayene masasına alınır. Spekulum denilen muayene aleti vajina içerisine yerleştirilir. Vajina içerisi antiseptik solüsyon ile temizlenir. Bu aşamaya kadar herhangi bir ağrı hissedilmez. Daha sonra hastanın isteğine göre genel veya lokal anestezi uygulanır. Genel anestezi için hastanın kolundan serum ve damar aracılığıyla ilaçlar verilir, bunu anestezi uzmanları yapar. Hasta derin bir uyku halinde gibi olur ve hiçbir şey hissetmez. İşlemden sonra uyandırılır. Lokal anestezi istenmişse rahim ağzına iğne ile anestezi uygulanır. Daha sonra vakum yöntemi ile gebelik alınır. Spekulum çıkarılır ve genel anestezi uygulanmışsa hasta uyandırılır. Hastanın uyanması 5-10 dakika sürer. Lokal anestezi uygulanmışsa 5 dakika dinlendikten sonra ayağa kalkabilir. Ardından ultrason ile rahim içerisi tekrar kontrol edilir, temiz olduğundan emin olunur. Hasta kürtaj işleminden sonra kısa süre (10-20 dakika) dinlenerek günlük yaşamına dönebilir. Günlük her işini rahatlıkla yapabilir. İşlemden sonra hafif kasık ağrısı ve az miktarda kanama olabilir.
Küret
İlaçlar ve kontrol:
Kürtaj işleminden sonra genellikle hastaya kullanması için antibiyotik ve ağrı kesici ilaçlar reçete edilir. Hasta genellikle işlemden 1 hafta sonra kontrole çağrılır. Aşırı kanama ve aşırı ağrı durumlarında 1 hafta beklemeden hemen doktorunuza başvurmalısınız. 3-5 gün süren hafif ağrı ve en fazla 1 hafta süren az miktarda kanama normaldir. Bazen kanama sadece 1-2 gün sürebilir veya hiç kanama olmayabilir, bunlar normal durumlardır.
Kürtajın yapıldığı gün duş, banyo serbesttir. Kürtaj sonrası kanamalar için tampon kullanmamalısınız, ped kullanmalısınız.
Kürtaj sonrası aşağıdaki durumlarda hemen doktora başvurmalısınız:
- Ateş yüksekliği (38 derece üzerinde)
- Ağrı kesici ile geçmeyen şiddetli ağrı ve kramplar olursa
- Kürtaj sonrası aşırı kanamalar olursa
- Kürtaj sonrası günlerde kötü kokulu aşırı akıntınız olursa
- Kürtajın üzerinden 4-5 gün geçmesine rağmen kanama azalmazsa veya artarsa
Kürtajı nerede yaptırabilirim?
Kürtaj işlemi hastane veya özel muayenehanelerde, kliniklerde kadın hastalıkları ve doğum uzmanları tarafından yapılmaktadır. Kürtaj olacağınız merkezdeki uzmanın deneyimi, tecrübesi ve merkezin gerekli aletler, sterilizasyon açısından kapasitesi önemlidir. Küçük şehirlerde olmasa da özellikle İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya gibi büyük şehirlerde kürtaj yapılan aile planlaması merkezleri mevcuttur.
Dikkat!
- Yurt dışında bazı ülkelerde kullanılan düşük hapı (RU-486) ülkemizde henüz kullanılmamaktadır. Ayrıca halk arasında adet söktürücü olarak tanınan hap ve iğneler ise gebelik sonlandırılmasında işe yaramazlar. Kesinlikle kullanmamalısınız.
Kürtaj konusunda en çok merak edilen sorular ve cevapları:
Kaç aya kaç haftaya kadar gebebelikte kürtaj yapılabilir?
Kürtaj işlemi yasal olarak 10 haftalık gebeliğe kadar (yaklaşık iki, iki-buçuk ay kadar eder) mümkündür.
Kürtaj sonrasında ilk adet ne zaman başlar?
Kürtajdan yaklaşık 30-40 gün sonra ilk adet görülür.
Kürtaj sonrasında kısırlık olur mu?
Hayır, kürtaj kısırlığa sebep olacak bir müdahale değildir. İlk gebeliklerde yapılan kürtaj da kısırlığa sebep olmaz.
Kürtaj fiyatları ne kadardır?
Kürtaj fiyatları gebeliğin haftasına, yapılan hastaneye, uygulanan anestezi şekline göre değişkenlik gösterir. Bu nedenle muayene olmadan ücretini öğrenemezsiniz.
Kürtajı nerede yaptırabilirim?
Kürtaj işlemi hastane veya özel muayenehanelerde, kliniklerde kadın hastalıkları ve doğum uzmanları tarafından yapılmaktadır. Kürtaj olacağınız merkezdeki uzmanın deneyimi, tecrübesi ve merkezin gerekli aletler, sterilizasyon açısından kapasitesi önemlidir. Küçük şehirlerde olmasa da özellikle İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya gibi büyük şehirlerde kürtaj yapılan aile planlaması merkezleri mevcuttur.
Lokal anestezi mi genel anestezi mi kürtajda daha iyidir?
Her iki anestezi şeklinin de farklı avantaj ve dezavantajları vardır. Hastanın tercihine göre ve muayeneye göre uygun olan anestezi uygulanır.
1 veya 2 aylık gebelikte kürtaj yapılır mı?
Ay hesabı yerine hafta hesabı kullanmak doğrudur çünkü kürtajlarda 10 haftaya kadar yasal sınır belirlenmiştir. Burada gebelik haftası son adetin başladığı tarihe göre ve ultrasona göre hesaplanır.
5 haftalık veya 6 haftalık gebeliklerde kürtaj yapılır mı?
Gebelik kesesi çok küçük olmadığı sürece yapılabilir. Ancak gebelik kesesi kürtaj yapılan aletin (kanül) ucuna gelmeyecek kadar küçükse gebeliğin alınamaması riski vardır bu durumda kesenin biraz daha büyümesini bekleyip daha sonra kürtaj yapılması tercih edilebilir.
7 haftalık veya 8 haftalık kürtajlar vakum yöntemiyle yapılabilir mi?
Vakum yöntemi (enjektör ve plastik kanül) ile genellikle 10 haftaya kadar olan kürtajlar rahatlıkla yapılabilmektedir. Burada doktorun vakum yöntemi konusunda tecrübeli olması önemlidir.
9 haftalık veya 10 haftalık kürtajlar lokal anestezi ile yapılabilir mi?
Bu kadar ileri gebelik haftalarında lokal anestezi ile ağrı hissedilme riski artar. Daha çok genel anestezi tercih edilir. Ancak çok normal doğum yapmış hastalarda ve ağrı eşiği yüksek hastalarda bazen lokal anestezi de uygulanabilmektedir.
Kaç kez kürtaj olunabilir?
Bu konuda sayı olarak bir sınırlama yoktur. Ancak her cerrahi müdahalede olduğu gibi kürtajda da fazla kere gereksiz yapmaktan kaçınmak gerekir, bunun için dikkatli korunmak en önemli kuraldır.
Düşükten sonra kürtaj yapılması şart mıdır?
Eğer bütün gebelik materyali tamamen düşmemişse ve parça kalmışsa, kanama varsa kürtaj gereklidir. Gebelik materyali tamamen düşmüşse ve kanama yoksa kürtaj yapılmayabilir.
Düşük hapı veya düşük iğnesi ile kürtaj olur mu?
Ülkemizde düşük hapı veya kürtaj hapı (veya iğnesi) şeklinde kullanılabilecek bir ilaç yoktur. Bu tür ilaçalardan ve tavsiyelerden kaçınmanız gerekir. Doktor denetiminde olmayan her tür ilaç ve müdahale ciddi sonuçlar doğurabilir.
İkinci veya üçüncü kere kürtaj olmak riskli midir?
İlk kürtajda olduğu kadar nadir riskler ikinci ve üçüncü kürtajlarda da vardır. Ekstra başka bir risk taşımaz.
Bakirelerde kızlık zarı bozulmadan kürtaj yapılabilir mi?
Kızlık zarı çok geniş ve aletlerin geçmesine müsait olanlarda bazen kürtaj mümkün olabilir ancak çoğunlukla mümkün değildir. Muayene ile kısmen anlalılabilir ancak işlem sırasında kızlık zarının yırtılmayacağının garantisi verilemez.
Kürtaj olduğum sonradan anlaşılabilir mi?
Hayır. Bir kadının kürtaj olduğu sonradan başkası tarafından veya başka bir doktor tarafından muayene edilse bile anlaşılamaz.
Kürtaj videosu ve görüntüleri izlemek uygun mudur?
Hastalara bu tür girişimsel işlemlerle ilgili video ve görüntüleri izlemelerini genellikle önermeyiz çünkü yapılan işlemleri çoğunlukla olduğundan farklı algılayarak endişe ve korkularını arttırırlar. Bunun yerine sadece doktorunuzun tavsiye ve anlattıklarını dinlemek daha faydalıdır.
Kürtaj ağrı ve acı verir mi?
Uygun anestezi (lokal veya genel) ve teknikle yapıldığında genellikle rahat ve fazla ağrı duymadan kürtaj olabilrisiniz. Daha önce doğum yapanlarda ağrı genellikel daha az olmaktadır.
Kürtaj için en çok kullanılan yöntem nedir?
Kürtaj için en çok kullanılan son yıllarda vakum aspirasyon yöntemidir. Bu yöntemde enjektör ve plastik ince boru sistemi (karman kanülü) vakum yaratarak rahim içerisindeki gebeliği emerek alır.
Kürtaj işlemi ne kadar sürer?
Genellikle 5-10 dakika zaman alır. Genel anestezi verilmişse hastanın uyanması da 10-20 dakika sürer.
Bekarlar kürtaj olabilir mi?
Bekar bayanalr 18 yaşından büyükse sadece kendi rızası ile kürtaj olabilir. 18 yaşından küçükse ailesinin imzası gerekir.
Evli bayanlar kürtaj için eşlerinden izin almalı mı?
Evet. Evli bayanların eşlerinden de imza alınır kürtaj öncesinde.
Kürtajdan sonra hastanede yatmak gerekir mi?
Hayır kürtaj işlemi yatış gerektirmez. İşlemden kısa süre sonra normal hayatınıza dönebilirsiniz.
Kürtaj sonrasında kan uyuşmazlığı iğnesi yapılması gerekir mi?
Çok küçük haftalarda şart olmasa da özellikle ileri haftalarda yapılması gerekir.
Kürtajdan ne kadar sonra spiral takılır?
Kürtajdan işlemi biter bitmez veya 1 hafta sonra kontrolde spiral takılabilir.
Kürtajdan ne kadar sonra banyo yapabilirim?
Kürtaj olduğunuz gün banyo, duş serbesttir.
Kürtajdan sonra havuza veya denize girebilir miyim?
Kürtajdan sonra 1 hafta havuza veya denize girilmesi önerilmez.
Kürtaj için en sağlıklı, en kolay ve en uygun haftalar hangileridir?
Genellikle beşinci, altıncı ve yedinci haftanın başları en uygun zamandır. Daha erken gebelikler çok küçük olduğu için nadiren alınanama riski vardır, daha büyük gebeliklerde ise ağrı daha fazla olmaktadır ve işlem daha uzun sürmektedir.
Kürtaj (kürtaş, küretaj) işleminden sonra sık görülen şikayetler:
Ağrı:
Kürtaj işleminden hemen sonra (lokal anestezi ile de yapılsa genel anestezi ile de yapılsa) kasıklarda adet sancı tarzında ağrı meydana gelir. Ağrı ilk saatlerden itibaren azalmaya başlar ve ilk günden sonra çok rahatsız etmeyecek kadar hafif bir ağrı hissedilir, hatta bazen ilk günden sonra hiç ağrı görülmez. Kürtaj işleminden sonra ağrı kesici reçete edilecektir.
Kanama veya lekelenme:
Kanama kürtaj işlemi sırasında ve hemen sonrasında bir milktar (adet kanaması kadar) olacaktır. Kürtajın üzerinden saatler geçtikçe azalacaktır ve ilk günden sonra adetten daha az veya lekelenme şeklinde kanama görülür. Kanama toplam 3-5 gün en fazla 1 haftada biter. Bazı hastalarda kürtaj gününden sonra hiç kanama görülmez, bu da normal bir durumdur. Kanamayı azaltmak için herhangi bir ilaç gerekmez, kendiliğinden azalacaktır zaman geçtikçe. Eğer günler geçtikçe kanamanızda azalma olmuyor veya artıyorsa mutlaka doktorunuza tekrar başvurun. Kanama 1 haftada kesilmemişse mutlaka doktorunuza başvurun. Aşırı kanama olması parça kalması belirtisi olabilir bu durumda ufak bir müdahale ile parça temizlenecek ve kanama duracaktır.
Bulantı - kusma:
Kürtaj sırasında veya kürtaj işlemi bittikten hemen sonra çok nadiren görülen şikayetlerdir. Daha sonraki saatlerde ve günlerde görülmez normalde, bu nedenle bulantı, kusma gibi şikayetler olduğunda doktorunuza başvurmanız gerekir. Kürtaj işlemi lokal anestezi ile yapılacaksa işleme hastanın aç karnına alınmaması bu tür şikayetleri önleyebilir.
Adet gecikmesi (adet olamama) ve adet düzensizliği:
Kürtajdan sonra ilk adet genellikle 30-40 gün sonra görülür. Daha sonraki adetler kişinin kürtajdan önceki adet düzenine göre değişen sıklıkla görülür. Kürtaj işlemi adet düzensizliğimne neden olmaz. Hastanın kürtajdan önceki adetleri nasılsa kürtajdan sonra da aynı şekilde görmeye devam eder.
Akıntı, kaşıntı ve koku:
Kürtaj sonrasında nadiren görülen şikayetlerdir. Kürtaj işlemi sırısın vajinanın ve rahim ağzının antiseptik solüsyonla temizlenmesi vajina florasını bozabilir ve akıntıya (vajinit) neden olabilir. Bu durumda hasta sarı, yeşil, kahverengi, kötü kokulu akıntıdan ve bazen kaşıntıdan şikayet eder. Kürtajdan sonraki kontrolünüzde muayenede akıntı izlenirse tablet veya vajinal ovül şeklinde verilen ilaçlarla bu şikayet düzelecektir.
Ateş:
Kürtaj sonrası normalde ateş yükselmesi olmaz ancak endometrit veya başka bir enfeksiyon gelişirse işlemden 1-2 gün sonra ateş yükselmesi gelişebilir.
Bunların dışında ishal, kabızlık, baş ağrısı, böğür ağrısı, mide ağrısı gibi şikayetler kürtaj işlemi ile ilgili değildir.
